اندازه گیری بایستگی وجود پیر و مرشد در طریق سیر و سلوک

اهل معرفت در طول تاریخ عرفان اسلامی بر ضرورت وجود شیخ و مرشد برای سالک تاکید کرده اند. آنها برای اثبات این نگاه خود، گاهی به آیات و روایات و گاهی به سیره رسول گرامی اسلام (ص) تمسک جسته و گاهی این مساله را از باب قاعده عقلی رجوع به اهل خُبره لازم دانسته اند. از دیگر استدلال های ایشان آن است که داشتن استاد موجب سرعت سیر سالک گشته و او را از انحرافات پیش رو مصونیت می بخشد.با توجه به دو معیار می توان اندازه دلالت استدلال های فوق را بر بایستگی وجود پیر و مرشد در طریق سیر و سلوک سنجید: اول: آن که استاد تقسیم می شود به استاد خاص و استاد عام. و دوم: آن که عارفان در ضرورت وجود شیخ برای سالک، میان سالک مبتدی و سالک پیشرفته تفاوت هایی قائلند.با توجه به دو معیار پیش گفته، پیروی از استاد خاص یعنی امام معصوم در همه مراحل سیر و سلوک ضروری است. و اما در مورد استاد عام حائز شرایط، دنباله روی از او در چارچوب شرع برای سالکی که در مراحل پیشرفته سلوکی است اجتناب ناپذیر می باشد. و اما ابتدای سلوک به هیچ وجه متوقف بر داشتن چنین استادی نیست.