تحلیل فعل اختیاری انسان براساس وحدت مفهومی، تشکیکی و شخصی وجود

مسئله فعل اختیاری انسان ازیک‌سو با برخی از صفات الهی مانند: توحید- افعالی- ، علم، اراده، قدرت و ازسوی‌دیگر با بعضی از آموزه‌های دینی مانند: بهشت، جهنم، تکلیف و ... کاملاً مرتبط است. در تبیین این مسئله برخی جانب جبر رفته‌اند و برخی قائل به تفویض شده‌اند. از اهداف پژوهش حاضر آن است که تحلیل فعل اختیاری انسان به‌گونه‌ای صورت پذیرد که هماهنگ با صفات الهی و موید آموزه‌های دینی باشد. ازاین‌رو در این پژوهش به تحلیل فعل اختیاری انسان براساس وحدت مفهومی، تشکیکی و شخصی وجود پرداخته شده است و سپس میان نتایج این تحلیل‌ها با محتوای نصوص دینی، مقایسه‌ای صورت گرفته است. در ادامه با روش تحلیلی، ابعاد فعل اختیاری انسان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از یافته‌های تحقیق آن است که: هریک از این سه تحلیل، منطبق با برخی از آیات قرآن کریم است و افعال اختیاری انسان اعم از حسنه و سیّئه دارای دو بُعدِ حقّی و خَلقی است. 

analysis of human voluntary action based on the conceptual, skeptical and personal unity of existence

abstract: the arc of ascent and descent is one of the basic theories in islamic mysticism. this theory explains the system of existence of universe and its relation to the existence of god and considers the beings of the universe in two arcs of descent and ascent, which originate from the only real existence and return to it in a circle. leading article seeks with interest to historical and narrative research methods in terms of commonalities and explanatory differences various this theory is found in the words of mystics. finally trying to find the roots historically and ideologically, cause this theory in islamic mysticism. among the three factors influencing the development of this theory are: aqaba philosophical discussion of creation process; acceptance of the theory of the unity of existence and the tendency to perfection and conduct in mysticism.keywords: the arc of ascent and descent, islamic mysticism, manifestation, unity of existence, evolution