ظهور «گنج نهان» از دیدگاه سید حیدرآملی و ملاصدرا

چکیده: منشا ظهور و آفرینش مراتب همه موجودات اعم از مجرد و مادی حبّ ذاتی حق به ظهورکمالات مکنون است و این مسئله با توجه به براهین حکمی مبتنی‌بر شهود در حکمت متعالیه و عرفان نظری و همچنین با استناد به آیات و روایات، قابل اثبات می‌باشد. حق‌تعالی همان گنج نهان و وجود لابشرط مقسمی است که حب به ذات اقدسش سبب ظهور اسما و صفات و کمالات او شده است. لذا اولین موجود تعین یافته و آخرین موجود تنزل یافته در انتهای سلسله تنزلات، انسان کامل بوده که بر آگاهی خود از خاصیت آیینگی آگاه است و هرگاه گنج نهان اراده نماید تا معروف قرار گیرد هیچ موجودی جز انسان کامل به ظهور تام عارف نخواهد شد. ‌برخی براین باورند که بدون توجه به مرتبه انسان، درک مراتب هستی و شناخت ‌قابلیت‌های آن امکان‌پذیر نیست. ازاین‌جهت، آفرینش انسان علت و مقصد نهایی پیدایش و ظهور کثرت اسمائی و یا غایت عبودیت است و بدون شناخت و معرفت، عبودیت امکان‌پذیر نیست. در این نوشتار دیدگاه سید حیدر آملی و صدرالدین شیرازی که نگاه هر دو منطبق بر هستی‌شناسی واحدی است، علت و چگونگی آشکار شدن گنج نهان و همچنین معرفت به آن، تبیین و بررسی شده است.کلیدواژه‌ها: گنج نهان، حبّ ذاتی، سید حیدر آملی، ملاصدرا 

the emergence of the hidden treasure from the viewpoint of seyyed haidar amoli and mulla sadra

spiritual journey is a common matter among different sufism schools, but this matter has got a special feature in kubrâwiyyas; who are one of the most prominent and influential sufi orders in the history of sufism, especially sheikh najmuddīn-e kubrā; as their spiritual director, doctrine and works. on the other hand, the humanchr(’39’)s position in the world, is always one of the main thinking bases in mystical thoughts, and the key matter of debates among kubrâwiyyas, as their heritage, is the human as the worldchr(’39’)s beating heart. this paper pays to show the sheikh kubrā, chr(’39’)alâchr(’39’) al-dawla semnânî , and chr(’39’)azîz al-dîn nasafî prominent spiritual path doctrine thoughts by studying their works, and showing their prominent mystical anthropological notions. explaining of spiritual journeychr(’39’)s levels by lights, and colors has special significance in sufism, and islamic mystics, especially kubrâwiyyas, so a part of this article pays to the process of these lights, and colors.