میزانِ «دوازده» در اندیشۀ سیدحیدر آملی و تاثیر آن بر قاضی سعید قمی در تحلیل ساختار هندسی کعبه

این مقاله به تاویلی که قاضی سعید قمی از حکمای عهد صفوی از ساختار هندسی کعبه ارائه می‌کند، با فرض تاثیرپذیری از سید حیدر آملی، از شارحان و پیروان شیعه‌مذهب اندیشۀ ابن‌عربی، بالاخص در بحث «علم میزان» می‌پردازد. علم میزان به‌مثابه دانشی که متکفل بررسی بنیاد مابعدالطبیعی نظام تطابقات است، تناظر میان عوالم غیب و شهادت را تشریح و در قالب نسبت‌های عددی و جداول هندسی توصیف می‌نماید. ابن‌عربی در کتاب فتوحات مکیّه علم میزان را با رویکردی متفاوت مورد توجه قرار داد و سید حیدر آملی نظام تطابقات را در سایۀ عدد به‌عنوان وجودی کیفی از یک‌سو و معارف شیعه از دیگرسو توصیف نمود. فرض این مقاله برآن است که قاضی سعید قمی با تاثیرپذیری از اندیشه‌های سید حیدر به‌ویژه در بحث «میزان دوازده»، ساختار هندسی کعبه را در سایۀ تناظر میان عرش و ارض مورد تامل قرار داده است. وی در کتاب شرح توحید صدوق تاویل ساختار هندسی کعبه را براساس تناظر میان عوالم معقول و محسوس بالاخص در سایۀ وجود روحانی ائمۀ دوازده‌گانۀ شیعه که واسطۀ انتقال صورت معقول معبد عرش به کعبه ارض بودند، ارائه نمود.

the study of the al-mizan of twelve in haydar amuli's thought and its influence on qazi sa’id qumi in interpreting the geometric structure of the kaaba

al-mizan as a science that is responsible for explaining the metaphysical foundation of correspondence has a purely qualitative look at numbers and describes the correspondence between the visible and the intelligible world in the shadow of the ontological ontology of numbers. the science of scale in islamic civilization was first brought to the attention of jabir ibn hayyan, but due to the monopoly of jaber’s views on the physics, it did not go beyond matter and found no way to the intelligible world. in the book of the meccan revelations, ibn arabi paid serious attention to al-mizan, and haydar amuli, a shiite follower of ibn arabi, described the system of correspondence in the shadow of number as a qualitative existence on the one hand and shiite knowledge on the other. qazi sa’id qumi, in his interpretation on al-tawhid, interpreted the geometric structure of the ka’bah based on the correspondence between the intelligible and visible worlds and the testimony in the presence of the shiite twelve imams who were instrumental in transferring the throne intelligible form to the visible form of ka’bah. it is assumed that qazi sa’id qumi’s interpretation of this formal transformation is an interpretation of the al-mizan of twelve discussion of haydar amuli.