خوانش عطار از جام اسطوره‌ای جهان نما

اسطوره و عرفان هر دو ساحت‌های فرهنگی کشور ایران هستند. این دو ساحت اشتراکاتی دارند: هر دو فضای ذهنی ویژه‌ای، عموما اعتقادی، برای باورمندان خود ایجاد می‌کنند، ویژگی نمادین خود را آشکار می‌کنند و از ادبیات روایی بهره می‌برند. بدین ترتیب در هم آمیزی این دو ممکن شده و در اشعار بعضی از شاعران عارف ایران از مفاهیم اسطوره ای بهره برده شده است. یکی از این شاعران عارف فریدالدین عطار نیشابوری است که توانسته از مقوله اسطوره برای بیان مفاهیم مورد نظر خود بهره برد. از جمله این مضامین اسطوره‌ای جام جهان نماست که به گستردگی در متون اسطوره‌ای ایران و سایر نقاط جهان دیده می‌شود و با شخصیت‌ها و نمادهای دیگری در پیوند است. در این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده و هدف آن شناسایی این اسطوره و روایات و معانی مرتبط با آن در آثار عطار بوده، مشخص شد که عطار با آگاهی کامل از متن اسطوره مفاهیم و معانی و شخصیت‌های مرتبط با این مضمون را در اشعار خود استفاده کرده است، به نحوی که شاعران قبل و بعد از او نتوانسته‌اند به این شیوه بهره‌برداری نمادین و تمثیلی از آن داشته باشند.

Attar's approach to “Jahan Nama Cup” Myth

Myth and mysticism are both cultural areas of Iran. These two areas have one thing in common: both specific mental spaces, generally beliefs, create for their believers, reveal their symbolic characteristics, and use narrative literature. In this way, it is possible to combine the two, and in the poems of some mystical poets of Iran, mythical concepts have been used. One of these poets is Farid al-Din Attar Neyshabouri, who was able to use myth to express his concepts. Among these themes is the myth of the World Cup, which is widely seen in the mythical texts of Iran and other parts of the world, and is associated with other characters and symbols. In this research, which was done by descriptive and analytical method and its purpose was to identify this myth and its related narrations and meanings in Attar’s works, it was found that Attar, with full knowledge of the mythical text, understood the concepts, meanings and characters related to this theme in He has used his poems in such a way that the poets before and after him have not been able to have a symbolic and allegorical use of it in this way.