اهمیت جعفر خُلدی در تصوفِ مکتب بغداد و در عرفان شیعی

جعفر خُلْدی (ف. 348) یکی از شاگردان جُنَیْد بغدادی و یکی از عارفان بزرگ مکتب بغداد است که تاکنون در پژوهش‌های مربوط به تصوف و عرفان اسلامی نادیده انگاشته شده است. او آثار متعددی داشته که پاره‌ای از آن‌ها چاپ شده و برخی دیگر تاکنون به صورت خطی باقی مانده است. خُلْدی از جنبه‌های متعددی در مطالعات تاریخ تصوف و عرفان اهمیت دارد. نخست اینکه وی افزون بر اینکه از بزرگانِ مکتب بغداد است، اوج و افول این مکتب را زیسته است و در دوره افول این مکتب، شیخ المشایخِ صوفیه به شمار می‌رفته است. دوم اینکه خُلْدی بزرگ ترین حکایتگر صوفیه در دوره خود به شمار می‌رود و بخش مهمی از میراث صوفیه به واسطه او به نسل‌های بعدی منتقل شده است. سوم اینکه شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد خُلْدی یکی از بزرگ ترین مفسّران زمان خود بوده است، ولی در طیّ زمان تفسیرِ او سرنوشت خاصی پیدا کرده و گویا تمامیِ آن یا بخش‌هایی از آن به نام دیگران قلمداد شده است. چهارمین و مهم‌ترین ویژگیِ خلدی که تاکنون کاملاً‌ از دید محققان به دور مانده است، گرایش متشیعانه جعفر خُلْدی است. وی بر اساس آثارش اولاً به اهل‌بیت ارادت بسیار خاص داشته است و ثانیاً بر برخی از آموزه‌های تشیع، از قبیل وصایت و جانشینیِ بلافصلِ حضرت امیرالمومنین و نیز انحصار اهل‌بیت در اصحاب کسا تاکید کرده است. در مقاله حاضر به این پنج ویژگیِ مهمّ جعفر خُلْدی پرداخته ‌ایم.

The Important Roll of Jaʿfar al-Khuldī in Sufi School of Baghdad and in Shiʿī Mysticism

In the mystical term, Shath means a collection of verbal and behavioral events, which appears from the mystic in the state of From the mystic in a state of rapture, evanescence and it reveals the overflows of the soul in the language or action. Shaths however, are propositions that are included in the field of theology, But they express uncommon ideas that they are not included in the form of religious ideas and sometimes even mystical ideas, and rational frame and logical language format. Most of the shaths provided reasons of opposition and accusation of being profanity, to their speaker. This article tries to categorize advocative and opposite opinion of speakers of Shath and their motives, and study types of themes in the books like: Tadhiratulawliya , Sharhe Shathyat and hellip;.