بررسی تحلیلی برهان آقا محمدرضا قمشه‌ای در اثبات حقیقت لابشرط مقسمی

در این مقاله به طرح برهان فنی آقا محمدرضا قمشه ای در اثبات حقیقت لابشرط مقسمی پرداخته و نشان داده ام که چگونه این برهان با دو تقریر معروف از جمله تقریرهای گوناگون برهان صدیقین خویشاوندی دارد، بلکه با دو تقریر از برهان صدیقین به دفاع از ایدۀ بنیادین برهان آقا محمدرضا قمشه ای پرداخته و با مدد جستن از اصول و تصریحات ملاصدرا، به نقدهای احتمالی و ازجمله نقد استاد جوادی آملی، پاسخ داده ام. آقا محمدرضا قمشه ای از نظر در طبیعت وجود، ضرورت ازلی آن را نتیجه گرفته و افزوده اند که قید بشرط لا، نقشی در این ضرورت ندارد، چراکه مفهوم وجود از طبیعت وجود بدون هرگونه ملاحظۀ غیر، اعم از حیث تعلیلی و حیث تقیدی انتزاع و حمل می شود. لذا وجود لابشرط مقسمی، حضرت حق است و نه وجود بشرط لا که در آن ملاحظۀ غیر مطرح می شود. باید آگاه بود که به مقتضای اصالت وجود مفهوم وجود دارای فرد است و موخر از اثبات نحوۀ خاصی از وجود نیست. از این مطلب در اثبات طبیعت وجود در خارج استفاده شده است که مفهومی بنیادین در اثبات آقا محمدرضا قمشه ای می باشد.