بررسی نگاره «بر دار کردن منصور حلاج » با رویکرد شمایل شناسانه در نسخه ای از مجالس العشاق شیرا زعهد صفوی

هدف از این مقاله دستیابی به معانی عمیق نهفته در یک نگاره از نسخه مجالس العشاق شیراز عهد صفویبا موضوع بر دار کشیدن منصور حلاج و از طریق رویکرد شمای لشناسی اروین پانوفسکی است. به اعتقادپانوفسکی به منظور بازشناسی معانی نهفته آثار هنری، در نظر گرفتن ارتباط میان جزییات اثر هنری باکلیات فرهنگ و جامعه ای که اثر در آن شکل گرفته امری ضروری است. بدین جهت، بیان مسیله در این مقالهشناسایی نسبت میان عناصر تصویری نگاره منتخب این مقاله با عوامل تاثیرگذار بر آن از جمله زندگی وعقاید منصور حلاج، شیراز به عنوان بستر اجتماعی و فرهنگی خلق اثر و نیز فضای فکری و اعتقادی دورهصفویه بوده است. روش تحقیق مقاله، توصیفی- تحلیلی و داده های فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، تاریخی وعرفانی مرتبط با نگاره از طریق منابع کتابخانه ای و نیز فضای مجازی جمع آوری شده است. مهمترین نتایجبه دست آمده در این تحقیق نشان می دهد که شهر شیراز که خود از مراکز مهم دین زرتشتی پیش از اسلامبه حساب می آمد ب هعنوان عنصر پیوند دهنده افکار و اندیشه های دوران قبل و بعد از اسلام، در این نگارهتاثیرگذار بوده است. همچنین ب هنظر می رسد که نسبت میان عناصر تصویری و افکار و عقاید حلاج به واسطهاشراف نگارگر بر اندیشه های صوفیانه با مهارت کاملی به نمایش گذاشته شده است. از سوی دیگر نمودهایفکری و اعتقادی دوران حاکمیت دودمان صفوی در این نگاره بازشناخته شد.