>
Fa   |   Ar   |   En
   واکاوی تبدیلِ گفتمانِ مکتوبِ غزوه خیبر به گفتمان بصری در کتاب طوفان البکاء (مطالعه موردی آثار میرزا علی-قلی خویی)  
   
نویسنده بوذری علی ,لعل شاطری مصطفی
منبع نامه هنرهاي تجسمي و كاربردي - 1399 - دوره : 13 - شماره : 29 - صفحه:69 -91
چکیده    تصویرسازی در کتاب‌های چاپ سنگی از اواسط دوره قاجار با انتشار قانون نشان (1252ق/ 1836م) آغاز و در اندک زمانی به‌صورت گسترده در اکثر کتاب‌های این دوره به‌ویژه با درون‌مایه ادبیات در شاخه‌هایی همچون عامیانه، حماسی، عاشقانه و مذهبی ادامه یافت. در این بین طوفان‌ البکاء اثر جوهری با درون‌مایه مذهبی یگانه اثری محسوب می‌گردد که در پی خواستِ فزاینده جامعه از سوی ناشران بیش از شصت بار با تکنیک چاپ سنگی به‌صورت مصور منتشر گردید و گرچه این کتاب در هر چاپ، بنا به دلایل گوناگون در تعداد مجالس مصور دارای تفاوت بود، اما یکی از مجالس که در اکثر این نسخه‌ها وجود دارد، تصویر «محاربه حضرت علی(ع) با مرحب خَیبَری» است. هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش است که میرزا علی‌قلی‌ خویی به‌عنوان چهره شاخص در تصویرسازی این کتاب (3 نسخه چاپ سربی و 4 نسخه چاپ سنگی) تا چه میزان تحت تاثیر روایات تاریخی و حدیثی و گاه بازتاب نسبی آن در اشعار (گفتمانِ مکتوب) در خلق تصویرِ مذکور (گفتمانِ بصری) بوده است. یافته‌ها مبتنی بر مطالعه کتابخانه‌ای و تحلیلِ تطبیقی روایات و تصاویر حاکی از آن است که در کنار سایر موضوعاتِ موثر در تصویرسازی این مجلس، گفتمانِ مکتوب عاملی الهام‌بخش و ساختاری برای خویی بوده است، چنانکه این جریان را می‌توان در بُن‌مایه تصاویر و نیز خط سیرِ تصویرسازی این مجلس شاهد بود، هرچند در این بین، گاه گفتمان شیعی، موجب تغییراتی جزئی در گفتمان بصری را ایجاد کرده است. از این منظر، تصویر به‌عنوان محملی جهت ترجمه گفتمانِ مکتوب به گفتمانی بصری برای مخاطبینِ عامه این کتاب محسوب می‌گردیده است. تصویرسازی در کتاب‌های چاپ سنگی از اواسط دوره قاجار با انتشار قانون نشان (1252ق/ 1836م) آغاز و در اندک زمانی به‌صورت گسترده در اکثر کتاب‌های این دوره به‌ویژه با درون‌مایه ادبیات در شاخه‌هایی همچون عامیانه، حماسی، عاشقانه و مذهبی ادامه یافت. در این بین طوفان‌ البکاء اثر جوهری با درون‌مایه مذهبی یگانه اثری محسوب می‌گردد که در پی خواستِ فزاینده جامعه از سوی ناشران بیش از شصت بار با تکنیک چاپ سنگی به‌صورت مصور منتشر گردید و گرچه این کتاب در هر چاپ، بنا به دلایل گوناگون در تعداد مجالس مصور دارای تفاوت بود، اما یکی از مجالس که در اکثر این نسخه‌ها وجود دارد، تصویر «محاربه حضرت علی(ع) با مرحب خَیبَری» است. هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش است که میرزا علی‌قلی‌ خویی به‌عنوان چهره شاخص در تصویرسازی این کتاب (3 نسخه چاپ سربی و 4 نسخه چاپ سنگی) تا چه میزان تحت تاثیر روایات تاریخی و حدیثی و گاه بازتاب نسبی آن در اشعار (گفتمانِ مکتوب) در خلق تصویرِ مذکور (گفتمانِ بصری) بوده است. یافته‌ها مبتنی بر مطالعه کتابخانه‌ای و تحلیلِ تطبیقی روایات و تصاویر حاکی از آن است که در کنار سایر موضوعاتِ موثر در تصویرسازی این مجلس، گفتمانِ مکتوب عاملی الهام بخش و ساختاری برای خویی بوده است، چنانکه این جریان را می توان در بُن مایه تصاویر و نیز خط سیرِ تصویرسازی این مجلس شاهد بود، هرچند در این بین، گاه گفتمان شیعی، موجب تغییراتی جزئی در گفتمان بصری را ایجاد کرده است. از این منظر، تصویر به عنوان محملی جهت ترجمه گفتمانِ مکتوب به گفتمانی بصری برای مخاطبینِ عامه این کتاب محسوب می گردیده است.
کلیدواژه چاپ سنگی، میرزا علی‌قلی خویی، طوفان البکاء، تصویرسازی، غزوه خیبر ,امام علی، مرحب.
آدرس دانشگاه هنر, دانشکده هنرهای تجسمی, گروه ارتباط تصویری و تصویرسازی, ایران, دانشگاه فردوسی مشهد, ایران
پست الکترونیکی mostafa.shateri@yahoo.com
 
   The effect of aesthetic characteristics of familiar and unfamiliar visual arts  
   
Authors Boozari ali ,Laal Shateri mostafa
Abstract    Introduction: The aim of this study investigated the effect of aesthetics on exposure to artworks. Method: This study was a causalcomparative study. The statistical population of this study was all male students of Islamic Art University of Tabriz in the year 2019. At first, randomly, 30 people were selected from those who were eligible for testing, then three group of images presented in three stages (one of the group have images are without aesthetics’ rules and next the images were photographs in history of photography and the end, important painting’s in history of art) At the same time, quantitative electroencephalography was recorded in the delta, theta, alpha and beta frequency bands. The data were analyzed by multivariate analysis of variance and all stages were calculated using SPSS version 23 software. Results: The findings showed that there was a significant difference in alpha frequency in three group images presentation (P <0.01). Conclusion: Based on the findings of this research, it can be said that the aesthetic rules are efficient when viewers is looking to art works. .............................................................................................................................................................. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
Keywords
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved