سیر تاریخی نقش پردازی طاووس در بافته های ایران دوره اسلامی

طاووس به عنوان یکی از پرندگان زیبا، از گذشته جایگاه ویژ های را در ادب، هنر و باورهای مردمایران پیدا کرده است، به طور یکه در آثار و اشیاء هنری به اشکال مختلف نمود داشته و علاوه برتزیین آ نها، گاه معانی و مفاهیمی را نیز با خود به همراه دارد. هدف این پژوهش آن است تا باشناخت نق شمایه طاووس در بافته های دوره اسلامی ایران تا پایان دوره صفوی جایگاه آن را ازنظر نوع ترکی ببندی و شکل ظاهری، نحوه قرارگیری و جنبه های هنری بررسی کند و با رویکردیتاریخی و روش کیفی، با توصیف داده ها و شیوه مشاهده و مطالعه منابع کتابخانه ای به انجام رساند. نتایج پژوهش نشان می دهد که از آغاز اسلام تا پایان دوره صفوی، نقش طاووس را بیشاز سایر آثار م یتوان بر روی بافت هها مشاهده نمود. تصاویر نمونه های موجود و منتشرشده ونیز مشاهد هشده بر روی آثار موز های حاکی از آن است که علاوه بر ویژگی های ظاهری، جنبه های معنوی نیز دارد. گاهی به نشانه آسمان پرستاره، تز یینی و تجملی است و گاهی نیز ب هعنوان یکی ازنشانه های فضای بهشتی به شمار م یرود و نمایی از بهشت را تداعی می کند. در طول دوره اسلامیتغ ییراتی از نظر بصری و شکلی، نحوه ترکی ببندی و جایگاه قرارگیری این پرنده بر روی آثارهنری ب هویژه بافت هها، ایجاد شده است و اغلب به صورت زوج و به شکل تقارن محوری و معمولاًدر دو طرف درخت زندگی به تقلید از نقوش ساسانی، نقش بسته است و زاویه قرارگیری آ نها ازنی مرخ و با دنباله گشوده و اکثرا به سمت بالا می باشد که یا درون قاب هایی به صورت تک، یا جفت و یا به صورت آزاد در حالت سکون و یا در حال حرکت در متن بافته وجود دارند.