ماهیت و غایت هنر در اندیشه ابونصر فارابی و ابوحامد محمد غزالی

فارابی و غزالی از تاثیرگذارترین اندیشمندان در جهان اسلام هستند که آراء و اندیشه هایشان تفاوت بسیاری با یکدیگر دارد. فارابی فیلسوفی مشائی و موسس فلسفه اسلامی است، در حالیکه غزالی یک متکلم اشعری با گرایشات صوفیانه و از بزرگترین منتقدان فلسفه مشاء است. از این جهت مقایسه و بررسی دیدگاه این دوبسیار حائز اهمیت است. در آراء این دو اندیشمند می توان نظرات ایشان درباره هنر را جستجو کرد. مسئله این مقاله حول فهم ماهیت و غایت هنر در نزد این دو متفکر شکل می گیرد. بحث ماهیت و غایت هنر (به معنای“art”) به طور مستقل و مستقیم در هیچ یک از آثار این اندیشمندان مطرح نشده است. بنابراین با توجه به آراءابونصر فارابی و ابوحامد محمد غزالی می توان مباحثی را استنباط کرد. سوالات این تحقیق عبارتند از: 1.ماهیت و غایتِ هنر در اندیشۀ ابونصرِ فارابی و ابوحامد محمدِ غزّالی چیستند؟ 2.چه تفاوتی بین آراء این دو دربابِ ماهیت و غایتِ هنر وجود دارد؟ 3.دلیلِ این تفاوت ها و شباهت ها چیست؟ هدف از این پژوهش، بررسی تطبیقی هنر در اندیشه عقل گرایانه فارابی و اندیشه صوفیانه غزالی است. به عبارتی هدف بررسی نقش مبانی معرفت شناختی در شکل گیری تعریف هنر و غایت آن است.روشِ این تحقیق بر اساس هدف بنیادی ، از لحاظ ماهیت و روش توصیفی و به صورتِ تطبیقی انجام میشود .روشِ گردآوریِ اطلاعات به صورت کتابخانه ایو میدانی (به شکل مصاحبه ای) بوده است. بی تردید مفهوم هنر در اندیشه یک فیلسوف با اندیشه یک متکلم با گرایشات صوفیانه تفاوت هایی دارد. نتایج این مقاله نشان می دهد مولفه های ماهیت هنر در اندیشه فارابی عبارتند از محاکات، احساس، زیبایی، لذت و عقل و مولفه های ماهیت هنر در اندیشه غزالی عبارتند زیبایی،انعکاس زیبایی باطنی، لذت، ذوق، شرعی بودن و احساس. همچنین غایت هنر در اندیشه فارابی سعادت و دراندیشه غزالی افزایش دوستی انسان است.