تاثیر رانت نفتی بر کیفیت نهادها در اقتصادهای نفتی

این مقاله سعی دارد تا با تمرکز بر پدیده رانت‌جویی، رابطه میان رانت نفت و کیفیت نهادها را توضیح دهد. بر این اساس استدلال می‌شود بسته به سطح کیفیت نهادی هر کشور، ظرفیت و آستانه ویژه‌ای برای جذب و به کارگیری مناسب رانت نفت وجود دارد که فراتر از آن آستانه هر مقدار اضافی رانت نفت، دارای اثر منفی بر سطح کیفیت نهادها است. در صورت افزایش ملایم (پایین‌تر از سطح آستانه‌ای) رانت و درآمدهای نفتی، کشور به خوبی این درآمدها را جذب و به طور مولد در اقتصاد به کار می‌گیرد. اما وقتی که ذخیره این منابع طوری افزایش می‌یابد که از حد آستانه‌ای گذر می‌کند، سود مورد انتظار فعالیت رانت‌جویی بیشتر می‌شود و در این حالت تمایل به فعالیت‌های رانت‌جویی در مقایسه با فعالیت‌های تولیدی افزایش می‌یابد و به دنبال آن کیفیت نهادها تضعیف می‌شود. رابطه‌ی رانت نفت و کیفیت نهادی بوسیله منحنی‌ای به شکل u وارونه نمایش داده شده است. نتایج تجربی بدست آمده با استفاده از شاخص‌های شش گانه کیفیت نهادی، طی دوره 1996-2011 برای کشورهای با اقتصاد نفتی، رابطه به شکل u وارونه میان رانت نفت و شاخص‌های حق اظهار نظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی، حاکمیت قانون و کنترل فساد را نیز تایید می‌کند.