اثر آستانه ای رانت نفت بر بدهی عمومی در ایران

سرمایه‌گذاری درآمدهای نفتی در سرمایه عمومی اثر مثبت بر رشد اقتصادی دارد ولی عدم تخصیص بهینه عواید نفتی اقتصاد را در معرض خطر افزایش بدهی عمومی قرار می‌دهد که برون‌رانی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و کاهش رشد اقتصادی را در پی دارد. با توجه به اهمیت موضوع، در پژوهش حاضر تاثیر آستانه‌ای رانت نفتی بر بدهی عمومی ایران در بازه زمانی 1400-1373 بررسی‌شده است. یافته‌ها حاکی‌اند حد آستانه نسبت رانت نفت به تولید ناخالص داخلی 22.23 درصد است. در هر دو رژیم، رانت نفت تاثیر کاهشی بر بدهی عمومی دارد؛ با این تفاوت که بعد از عبور از حد آستانه، میزان اثرگذاری رانت نفت بر بدهی عمومی به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. وفور منابع نفتی در کشور عامل مهمی است که می‌تواند از طریق افزایش درآمد، سرمایه و منابع مالی در اختیار دولت را بهبود بخشد و از این طریق توانایی تعدیل سطح بدهی دولت را دارا است. ولی در رژیم بالای نفت، شدت اثرگذاری به‌صورت معنی‌داری کاهش می‌یابد که نشان می‌دهد در زمان برخورداری از رانت نفتی بالا، دولت‌ها با اتخاذ سیاست‌های هزینه‌ای بلندپروازانه در زیرساخت‌ها و پروژه‌های مختلف نیازمند حمایت‌های بودجه‌ای سنگین می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که میزان اثرگذاری رانت نفت بر بدهی عمومی در رژیم درآمد بالای نفتی کاهش یابد. بنابراین، در رژیم بالا نفت تداوم استفاده از رانت منابع نفتی ممکن است باعث نفرین منابع شود و نه‌تنها به گسترش صنایع مرتبط با منابع نفتی منجر نشود، بلکه صنایع مستقل از منابع نفت و توسعه اقتصادی را سرکوب کند؛ در نتیجه چالش‌های بزرگ‌تری برای تامین مالی و بدهی دولت ایجاد کند.

the threshold effect of oil rent on public debt in iran

purpose: the abundance of natural resources, as an effective limitation on the government’s strategies and the market mechanism, affects the government’s behavior from various aspects such as the degree of economic openness, corruption, poverty alleviation, prosperity (papyrakis gerlag, 2007; segal, 2011) and, as a result, the public debts (ampfo et al., 2021). natural resources can raise government capital as a driving force. the growth of government capital can increase the quantity of private capital and production through productivity and cost savings. in addition to encouraging more of these dynamic elements, it can ultimately lead to economic development (agnor, 2013). conversely, studies such as haman et al. (2016) and arias and restrepo-echavarria (2016) show that such a perception is not necessarily correct. the country’s reliance on the rent of natural resources can lead to an increase in government spending and a decrease in tax revenue, which ultimately means more public debt. therefore, the investigation of the factors affecting public debts in developing countries, especially iran, is of particular importance due to the weakness of the tax system and the existence of a stable budget deficit. in iran, oil rent is one of the substantial and effective factors in public debts. understanding the influence of oil rent on public debts enables policymakers and planners to increase the efficiency of government policy while reducing the harmful effects of non-optimal allocation of oil revenues. considering the importance of the subject, the present research examines the impact of oil resource rent on iran’s public debts.methodology: investigating the effect of oil rent on public debts was done with the model of ampfo et al. (2021) and mamdeli et al. (2021) in which the dependent variable of &ratio of public debts to gdp& is a function of the ratio of &oil rent to gdp&, economic growth, and control variables such as inflation, trade openness, and unemployment. the research variables had an annual frequency and were collected in constant 2010 prices. the data source is the world bank and the international monetary fund and covers the period from 1974 to 2021.