نهاد انتخاباتی پارلمان در حکمرانی مدرن؛ امکان سنجی نظام انتخاباتی تناسبی برای جمهوری اسلامی ایران

دموکراسی مدرن در اغلب کشورهای جهان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های زندگی سیاسی امروز به‌شمار می‌آید و پارلمان و نظام پارلمانی نقش ویژه ای در این کشورها ایفا می نمایند. در این راستا، انتخابات امروزه به‌عنوان یکی از ارکان دموکراسی نقش مهمی در مشارکت و نظارت شهروندان بر عملکرد و تصمیمات کارگزاران نظام‌های سیاسی دارد. در این بین انتخابات مجلس هر کشور متناسب با الگوی نظام انتخابات آن کشور دارای جایگاه متفاوتی است که خود می‌تواند مبتنی بر احزاب قدرتمند باشد. سابقه بیش از یک قرنی پارلمان در ایران، با نظام انتخاباتی اکثریتی از سال 1285 تاکنون، دارای نواقصی است که در قالب طرح استانی شدن حوزه‌های انتخاباتی در آستانه یافتن جایگزین مناسبی است. در این راستا، با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به دنبال بررسی این سوال است، این جایگزین مبتنی بر چه نوع نظام انتخاباتی باشد تا بتواند، ضمن تقویت تحزب، از کارآیی و کارآمدی بالایی برخوردار باشد؟ مقاله با این فرض به دنبال پاسخ به مساله فوق است که نظام انتخاباتی تناسبی بهترین بدیل ممکن برای نظام پارلمانی جمهوری اسلامی ایران است است که هم می‌تواند منجر به احزاب مستقل و قدرتمند شود و هم در تجارب بسیاری از کشورها نیز به عنوان الگوی مناسب، کارآیی و کارآمدی داشته است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و با اتکاء به تجارب کشورهایی همچون کانادا، نیوزلند، انگلستان و ایتالیا در صدد تبیین فرضیه طرح شده بر آمده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که نظام انتخاباتی تناسبی (به‌خصوص در حوزه‌های غیر تک‌کرسی) می‌تواند به جای نظام فعلی، مبنای استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی محسوب شود.

Parliamentary electoral body in modern governance;Feasibility study of a proportional electoral system for the Islamic Republic of Iran

Elections today, as one of the main pillars of current democracies, play a very important role in citizen participation and oversight of the performance and decisions of the agents of different political systems.In the meantime, the parliamentary elections of each country have a different position in accordance with the model of the electoral system of that country, which can be based on powerful parties. The history of more than a century of parliament in Iran, with a majority electoral system since 1285, today has shortcomings that are on the verge of finding a suitable alternative in the form of provincialization of constituencies. But the main question is what kind of electoral system should this alternative be based on so that it can be highly efficient and effective while strengthening the party? The article seeks to answer the above question by assuming that the proportional electoral system is the best possible alternative that can lead to both independent and powerful parties and in the experience of many countries as an appropriate model, efficiency and effectiveness. Using a descriptiveanalytical method and relying on the experiences of countries such as Canada, New Zealand, England and Italy, this article seeks to explain the proposed hypothesis and finally concludes that the proportional electoral system (especially in nonsingleseat constituencies) Can be considered as the basis for provincialization of the Islamic Consultative Assembly elections instead of the current system.