تحلیل سلسله مراتبی عوامل موثر بر اطاعت محض اسماعیلیان با استفاده از الگوی فازی

سبک خاص رهبری حسن صباح و سبک ویژه اطاعت پیروانش، به علت اطاعت محض داوطلبانه پیروان از حسن صباح، یکی از شاخص‌ترین نمونه‌ها برای مطالعات سبک‌شناسی رهبری و فرایند اطاعت محض است. اطاعت مطلق از رهبر، در شرایط اختیار کامل و تا سر‌حد مرگ توسط اسماعیلیان از حسن صباح، ذهن کنجکاو هر خواننده‌ای را برای پیدا کردن دلایل این‌چنین اطاعتی تحریک می‌‌کند. در این پژوهش، ضمن بررسی دلایل این موضوع، تلاش شده ‌است تا با مطالعه موردی، رفتار گروه اجتماعی اسماعیلیان در دوران رهبری حسن صباح مورد بررسی قرار‌ گیرد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی از نوع تحلیل محتوا، دلایل اطاعت محض اسماعیلیان از حسن صباح مورد شناسایی قرار گرفته است. سپس کدهای اولیه با استفاده از نرم‌افزار maxqda چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفته و در نهایت 4 شاخص اصلی و 18 زیر‌شاخص از مجموعه داده‌ها شناسایی گردید. در پایان، با مراجعه به خبرگان و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی، به اولویت‌بندی دلایل اطاعت محض اسماعیلیان پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که عواملی چون شان اجتماعی و موقعیت رهبر، قدرت اجبار رهبر و توان ارضاء نیاز‌های مادی کم‌ترین تاثیر را بر اطاعت محض این گروه داشته‌ و شاخص‌هایی چون رهبری مذهبی، فنون تاثیر‌گذاری اجتماعی رهبر و تعصبات دینی پیروان مهم‌ترین عوامل تاثیر‌گذار بر اطاعت محض داوطلبانه این گروه بوده‌ است. همچنین در بین شاخص‌های اصلی، سبک خاص رهبری حسن صباح به منزله مهم‌ترین عامل در فرایند اطاعت مطلق داوطلبانه اسماعیلیان شناخته شد.