بررسی تطبیقی اقدامات فرهنگی و اقتصادی محمدعلی میرزا دولتشاه و امامقلی میرزا عمادالدوله درکرمانشاه

بازسازی شهر کرمانشاه پس از ویرانی کامل آن به دست مغولان مرهون خاندان زنگنه به ویژه شیخعلی خان زنگنه حاکم کرمانشاه  است که مدتی پس از آن به مقام صدراعظمی صفویان رسید،اما هویت جدید و ساختار نوین اجتماعی، دینی و شهری کرمانشاهان وام دارحاکمیت دولتشاه و فرزندانش در دورۀ قاجاریه است.اقدامات دولتشاه صرفاً به معماری و ساخت ابنیه محدود نبود،حضور تاثیرگذار روحانیت، تغییرات فرهنگی، حضور تجار، شاعران پارسی زبان از سایر شهرهای ایران و هم گرایی مردم کرمانشاه در قیاس با سایر مناطق کردنشین با دولت مرکزی از نتایج حاکمیت مقتدرانه دولتشاه بود. با مرگ دولتشاه و عداوت محمدشاه با فرزندان وی،کرمانشاه دوباره در سراشیبی رکود و انحطاط افتاد تا  اینکه در دوره ناصرالدین شاه و در سایه اقدامات عمادالدوله از فرزندان دولتشاه، توانست دوباره سر برآورد. این سوال مطرح می‌شود که اقدامات فرهنگی و اقتصادی این دو حاکم در کرمانشاه چگونه بوده است و وجوه تشابه و تمایز مهم وضعیت کرمانشاه در این زمینه در دوران دو شخصیت ذکر شده شامل چه موارد مهمی است؟ در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی و به کمک داده‌های تاریخی به این مهم پرداخته می‌شود.

a comparative analysis of the cultural and economic measures taken by muḥammad-ʿalī mīrzā dawlatshāh and imāmqolī mīrzā ʿimād al-dawlah in kermanshah

kermanshah owes its reconstruction after the complete destruction by the mongols to the zanganih family, especially shaykh ʿalī khān zanganih, the governor of the city, who later rose to the position of the prime minister of safavids. however, the modern identity and social, religious, and urban structures of the city are indebted to the rule of dawlatshāh and his descendants during the qājār era. dawlatshāh’s actions were not limited to architecture and construction, but also included the influential presence of the clergy, cultural transformations, the presence of merchants, the presence of persian poets from other iranian cities, and the alignment of the people of kermanshah with the central government in comparison to the situation in other kurdish regions. dawlatshāh’s death and muḥammad shāh’s animosity towards his descendants brought about another fall into a period of decline and inactivity for kermanshah, until nāṣir al-dīn shāh rose to power. during this time, the city flourished again due to the efforts of ʿimād al-dawlah, one of dawlatshāh’s sons.  in this context, the following questions arise: what were the cultural and economic measures taken by the two rulers in kermanshah? and how do the conditions of kermanshah compare during the reign of each ruler? the present study aims to explore these questions using the analytical-descriptive approach and historical data.