گونه‌شناسی و طبقه‌بندی شمشیرهای موزه بزرگ خراسان

تکوین و توسعه تمدن‌ها از دوره پیش از تاریخ تاکنون، تا حد زیادی مدیون کشف فلز است. انسان هزاره ششم و پنجم ق.م. از فلز برای ساخت ابزار و سلاح استفاده می‌کرد که ‌این عمل تا عصر حاضر نیز تداوم یافته است. با افزایش اطلاعات بشر، نقش فلزات در تحولات کشاورزی، حمل و نقل، هنر و صنایع اهمیت یافت. سلاح‌سازی و یا ساخت جنگ افزارهای فلزی، یکی از زیرشاخه‌های فلزگری محسوب می‌شود و تاکنون مطالعه‌ای متمرکز بر رزم‌افزارهای منطقه خراسان به دلیل کمبود مطالعات باستان شناسی در این منطقه، صورت نگرفته است. درحالی که با تاسیس موزه خراسان، برخی از جنگ افزارهای فلزی در مخزن موزه ملی ایران، به این موزه منتقل شد که در حال حاضر در مخزن موزه خراسان است و اغلب این اشیاء از قاچاقچیان عتیقه کشف شده و تاریخچه و گاه نگاری علمی برای آن وجود ندارد. موضوع پژوهش حاضر، گاه نگاری نسبی و شناخت بستر فرهنگی شمشیرهای مطالعاتی است. این اشیاء بخشی از مواد فرهنگی است که فاقد شناسنامه بوده و مطالعه علمی ‌و بررسی گاه نگاری آن یکی از ضروریات است. به همین دلیل در پژوهش حاضر، ابتدا شمشیرهای این مجموعه رزم‌افزار، معرفی، توصیف، گونه‌شناسی شده  و سپس با اتخاذ رویکرد مطالعه تطبیقی، جهت ارزیابی گاه نگاری و بستر فرهنگی‌شان، مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج به دست آمده بیانگر وجود پنج گونه متفاوت شمشیر فلزی است که گاه نگاری نسبی آن بر اساس مطالعه تطبیقی متعلق به عصرآهن تا اواخر دوره تاریخی است. جنس این اشیاء مفرغ، آهن و ترکیبی از این دو فلز است و از نظر فرمی ‌و ظاهری شباهتی با نمونه‌های به دست آمده از مناطق شمال مرکزی، شمال غرب و غرب فلات ایران دارد که به خاطر نداشتن بستر باستان‌شناختی برجا، انتساب این اشیاء به منطقه‌ای خاص، چالش‌هایی را به همراه دارد.

typology and classification of swords in khorasan grand (khurāsān-i buzurg) museum

the formation and development of civilization from prehistoric times up to now is largely indebted to the discovery of metal. as early as the sixth and fifth millennia bce, humans used metal to craft tools and weapons, and the practice persists to this day. as human knowledge advanced, the role of metal in shaping developments in agriculture, transportation, arts, and industries became more significant. making weapons and metal arms is considered as a branch of metallurgy. however, due to the limited archeological research in the area, no focused research has been conducted on the weaponry of the khurāsān region. with the establishment of the khurāsān museum, some of the metal weapons stored in the national museum of iran were transferred to this museum, most of which were seized from antiquities smugglers and therefore lacking in scientific documentation regarding their history and dating. the present study aims at establishing a relative chronology and understanding the cultural contexts of the analyzed swords. these objects are some of the cultural materials that lack proper documentation, therefore making scientific study and chronological analysis a necessity. the present study initially introduces, and then describes and classifies the swords in this collection of weaponry. finally, the study employs the comparative approach to evaluate the dating and cultural context of the swords. the findings reveal the existence of five distinct classes of metal swords, with their relative chronology ranging from the iron age to the late historical period (according to comparative analysis).  these objects are composed of bronze, iron, or a combination of both metals, and their structure and appearance resemble those of objects discovered in north-central, north-western, and western regions of the iranian plateau. however, a lack of in-situ archeological research has made attributing these objects to specific regions a challenging task.