نمود مولف در اسطوره ‏پردازی صائب تبریزی

صائب تبریزی، شاعر بزرگ مکتب اصفهان، در خلق اشعار خویش توجهی ویژه به اسطوره‏ها داشته و از بسیاری از شخصیت‏های اساطیری برای بیان مفاهیم و مضامین خود بهره برده است. او در کنار شیوۀ معمول و مرسوم اسطوره‏پردازی، رویکردی متفاوت را نیز در تلمیح‏آوری در آثار خود به نمایش می‏گذارد. وی از زاویه‏ای نامتعارف به اساطیر نگریسته و طرزی دیگر را در پرداختن به آن ها برگرفته است. بخش عمدۀ این نوع نگاه را می‏توان برخاسته از درک و دریافت متفاوت شاعر نسبت به جایگاه خویش و واقعیت پیرامون دانست. نوشتار حاضر، با اتخاذ نظریه‏پردازی داده‏بنیاد به عنوان روش تحقیق، انحاء بروز این دریافت متفاوت را در اسطوره‏پردازی صائب می‏کاود و چگونگی خودارجاعی و بازنمایی شاعر به عنوان آفرینندۀ اثر را در این شیوۀ پرداختن به اسطوره‏ها به بررسی می‏نشیند. این پژوهش، تلمیحات صائب را نمایندۀ خودآگاهی شاعر دانسته و اسطوره‏پردازی او را نمودی از نگاه فردی و ویژۀ وی یافته است، نگاهی متامل و آمیخته با واقع‏گرایی و انسان‏مداری که افسانۀ محض را نپسندیده و نپذیرفته، و سعی در تغییر آن دارد.

authorial presence in the mythography of ṣāʾib tabrīzī

ṣāʾib tabrīzī, the great poet of the isfahan school of poetry, gives special consideration to myths and employs numerous legendary figures to express his concepts and notions. aside from the conventional manner of mythography, he adopts a different and unusual approach to mythical allusion and regards myths and legends from an unconventional point of view. this different attitude can be chiefly related to the different perception and understanding he has of his own status and of the surrounding reality. the present article, using grounded theory as its research methodology, examines the manners in which this different perception is exhibited through the poet’s mythography and discusses the self-referentiality and self-reflexivity lain in that. the research has found sāʾib’s mythical allusions to be manifestations of his realistic, humanistic, personal perspective and the results portray him as a self-conscious and reflective poet who does not approve of pure mythology and tries to intriduce alterations to it.