طرحی برای بررسی خاستگاه‌ها و ریشه‌های فتوت در ایران

فتوت یکی از عوامل اثرگذار در حیات معنوی، سیاسی و اجتماعی فرهنگ و تمدن ایران و جهان اسلام بوده است. توجه به ریشه‌ها و خاستگاههای این پدیده مهم در تمدن اسلامی ما را در شناخت بهتر آن یاری می‌رساند. بی‌گمان در شکل گیری، تطور و گسترش فتوت عوامل عدیده‌ای از جمله برخی تعالیم اسلام و اوضاع تاریخی و اجتماعی و معنوی خاص اثرگذار بوده‌اند، اما وجود شباهت‌ها میان این پدیده با عناصر، مذاهب و مراسم و باورهای برجا مانده از اعصار کهن ایران، پژوهنده را به ناگزیر متقاعد می‌سازد که شاید بتواند ریشه‌های آن را در پیشینه این مرز و بوم بجوید. بی‌گمان فتوت به سان هر پدیده اجتماعی دیگری احتمالاً ریشه‌های دیگری هم داشته باشد که می‌توان در مقالی دیگر به آنها هم پرداخت؛ اما در نوشتار کنونی ما با ارایه پنج دلیل اصلی معتقدیم که این ریشه‌ها را می‌توان در مظاهر گوناگون تمدن ایران پیش از اسلام جُست.