گونه شناسی سفال های اسلامی به‌دست‌آمده از شهر جیزد رشتخوار، خراسان رضوی

شهر اسلامی جیزد، با وسعتی حدود 45.5 هکتار، در 12 کیلومتری شهر رشتخوار قرار دارد. با توجه به منابع و متون دورۀ اسلامی، این شهر که در قرون 5-8 هجری دارای اهمیت بسیار بوده، سرانجام درنتیجه زلزله متروک شده است. اطلاعات پیرامون این شهر بسیار محدود است؛ لذا با توجه به اهمیت این محوطه در قرون میانی اسلامی، شهر جیزد در تابستان 1400 مورد بررسی روشمند قرار گرفت. هدف از این پژوهش، معرفی و دسته‌بندی سفال های به دست آمده از این محوطه است. این پژوهش درصدد است به این پرسش ها پاسخ دهد که کدام یک از انواع  سفال های اسلامی در شهر جیزد قابل شناسایی است؟ یافته های سفالی موردمطالعه در کدام بازه زمانی تاریخ گذاری می شوند؟ روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و بر اساس یافته های حاصل از مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. نتایج پژوهش فوق نشان داد که یافته های سفالی این محوطه، در دو گروه اصلی بدون لعاب و لعاب دار قرار می گیرند و بر اساس مطالعات مقایسه ای سفال های محوطه، سابقه سکونت در محوطه به قرن 4 هجری برمی گردد و با توجه به وجود سفال‌های گونه سلادون، بدل سلادون و چند قطعه مشکوک به سفال کوباچه نوع آبی نیلی، به نظر می رسد که محوطه تا حدود قرن  9-10 هجری به صورت محدود مسکونی بوده است.

typology of islamic pottery obtained from jizd, rushtkhār, khorasan razavi

the islamic town of jizd, covering an area of approximately 45.5 hectares, is located 12 kilometers away from the city of rushtkhār. according to resources and texts from the islamic era, the town was of great importance during 5th-8th centuries a.h./ 11th-14th centuries a.d., until it was eventually abandoned as a result of earthquake.information about the town of jizd is scarce. therefore, the town was systematically studied in the summer of a.s. 1400/ a.d. 2021, given its significance during the islamic middle ages. the study aims at introducing and classifying the pottery obtained from this area, as well as answering the following questions: which types of islamic pottery are identifiable in the town of jizd? and to which time period are the clay findings dated? the study employs a descriptive-analytical approach and is based on data gathered from library and field studies. the results indicate that clay findings form this site can be classified in two main groups: glazed and unglazed. comparative studies on the clay finding prove that the history of habitation in the area dates back to 4th century a.h. / 10th century a.d. considering the presence of celadon pottery, pseudo-celadon pottery, and a few pieces resembling kūbāchī indigo blue, it seems that the area was inhabited limitedly up until around  9th-10th centuries a.h./15th-16th centuries a.d.