تقدس‌ بخشی جوینی به روایت هجوم مغولان از طریق تناظرسازی با روایات دینی

این مقاله به بررسی بازتاب موضع ذهنی عطاملک جوینی در باب مغولان و مردم شهرهای خراسان در تاریخ جهانگشا می‌پردازد. به این منظور ابتدا گزارشی انتقادی از پژوهش‌های نسبتاً متعددی که با این موضوع مرتبط است، ارائه می­شود و آن‌گاه پس از نشان دادن نمونه‌هایی از به کارگیری برخی نشانه‌های متنی وجهیت‌دار و تقدس‌زا برای مغولان، به تناظرسازی جوینی بین روایت هجوم آن‌ها به خراسان با برخی آیات و احادیث به­عنوان شیوه‌ای برای تقدس و مشروعیت‌بخشی  به چنگیز و جانشینان او پرداخته و نشان داده می­شود که چگونه این ابزارهای دینی و اقناعی در کنار برخی مولفه‌های متنی دیگر، به کلیت روایت جوینی ساختاری منسجم و دارای سوگیری مشخص می­بخشند و می‌توان بر آن مبنا در خصوص موضع‌ ذهنی جوینی در باب مغولان و مردم خراسان اظهارنظر کرد.

juvaynī’s sacralization of the account of mongol invasion based on correspondence with religious accounts

this article examines the reflection of ʿaṭāmalik juvaynī’s critical stance on the mongols and the residents of cities of khurāsān in tārīkh jahāngushā. in doing so, we will first put forward a critical report of the several previous studies related to this topic. after providing examples of textual modality signs sacralizing the mongols, we will explore how juvaynī corresponds the mongol invasion on khurāsān with some ʾāyahs and ḥadīths as a method for sacralizing and legitimizing genghis and his successors. we will illustrate how these religious and persuasive tools, as well as some other textual components, add to the coherence of juvaynī’s account and give it a marked bias, based on which juvaynī’s critical stance on mongols and the residents of khurāsān can be explored.