نقد روایات تاریخی بر پایۀ شخصیت افراد با تاکید بر آرای سید جعفر مرتضی در کتاب الصّحیح من سیرة النبی الاعظم (ص)

سید جعفر مرتضی عاملی (1364-1441 ق) از سیره‌نویسانی است که در  کتاب  الصّحیح من سیرة النبی الاعظم (ص) انبوهی از روایات تاریخی را مورد نقد و بررسی  قرار  داده است. یکی از روش‌های نقد او نسبت به منقولات تاریخی که کمتر مورد توجه سیره‌پژوهان واقع‌ شده است، توجه به شخصیت و ویژگی‌های روحی – روانی شخصی است که گزارش‌هایی درباره او نقل شده است.در آثار روان‌شناسی، شخصیت عبارت است از مجموعۀ ویژگی‌های جسمی، روانی و رفتاری که هر فرد را از افراد دیگر متمایز و قابلیت پیش‌بینی رفتار شخص را ممکن می‌کند. عاملی از زاویۀ نظریه‌ای روان‌شناسانه به تحلیل شخصیت افراد نپرداخته بلکه با توجه به مجموعۀ اطلاعات تاریخی دربارۀ هر فرد، ویژگی‌های ثابت رفتاری او را مشخص کرده است و از این راه به سنجش اخبار گوناگون دربارۀ آن فرد پرداخته است. پژوهش حاضر، با تتبّع در کتاب الصّحیح من سیرة النبیّ الاعظم (ص) این شیوۀ نقد عاملی را مورد بررسی قرار داده است.

Analysis of Historical Accounts Based on Personality, With an Emphasis on Siyyid Jaʿfar Murtiżā’s Opinions in the Book Al-ṣaḥīḥ min Sīrat-al-nabī al-aʿẓam

Siyyid Jaʿfar Murtiżā (A.H. 13641441/A.D. 19452020) is one of the authors who write about Prophet Muḥammad (PBUH) and his manners of living. He has analysed a multitude of historical accounts in the book Alṣaḥīḥ min Sīratalnabī alaʿẓam. One of his methods of analysing historical narrations has only received scant attention from other scholars of the life of Prophet. The method focuses on the personality and psychological characteristics of the person who has been talked about.In the field of psychology, personality is defined as a set of physical, psycological, and behavioral characteristics distinguishing each person from others and enabling a prediction of each person’s behavior. ʿĀmilī has not analysed personality from a psycotheoretical point of view, but has rather pointed out constant behavioral characteristics based on a set of historical accounts related to each person and as such evaluated the various accounts related to that person. The present study examines ʿĀmilī’s method of analysis by conducting research on Alṣaḥīḥ min Sīratalnabī alaʿẓam.