سیمای چین در آثار عجایب‌نویسان مسلمان تا سدۀ 9 ق

شگفتی‌ها و پدیده‌های رازآلود موجب سرگرمی و گاه ترس آمیخته به اعجاب انسان است. شوق آگاهی از پدیده‌هایی این‌چنین و برقراری ارتباط با آن‌ها از گذشته تا امروز همواره در ذهن بشر وجود داشته و این اشتیاق در فرهنگ و ادب برخی از جوامع انسانی در قالب خیال‌پردازی، افسانه‌ و اسطوره ظهور یافته است. مسلمانان نیز علاقۀ فراوانی به این موضوعات داشتند و خلق آثار بسیاری با عنوان «عجایب‌نامه» در فرهنگ اسلامی شاهدی بر این ادعاست.نویسندگان مسلمان در خلق این آثار از کتاب‌های متقدمان، شنیده‌های معاصران و گاه مشاهدات خویش بهره می‌بردند. جغرافیای شگفتی‌هایی که توجه آنان را به خود جلب می‌کرد، گسترۀ وسیعی از قلمرو پهناور اسلامی تا ممالک دور و نزدیک غیراسلامی را دربرمی‌گرفت. در میان ممالک دارالکفر، چین به جهت بُعد مسافتش با عالم اسلام، مناسبات نسبتاً کمتر مسلمانان با ساکنانش و آگاهی‌های اندک دربارۀ مردمانش، در ساحت اندیشه و خیال مسلمانان سرزمینی رازآلود می‌نمود. مقالۀ حاضر می‌کوشد با بهره بردن از روش توصیفی تحلیلی از سیمای این سرزمین گسترده در عجایب‌نامه‌های مسلمانان تا سدۀ 9 ق سخن گوید.

The Portrayal of China in the Works of Muslim Writers of ‘Ajāyib-Nāmih up to the Ninth Century A.H.

The world of wonders and mysterious phenomena provides man with amusement and at times fills him with dread. Wonders are a source of fascination to him. Man has always expressed a strong desire for understanding such phenomena and making contact with them. This desire is represented in the culture and literature of some human societies in forms of imagination, legend, and myth. Muslims, too, were extremely fond of this topic. The publication of multiple books titled ‘AjāyibNāmih (Books of Wonders) in Islamic culture and civilization proves this fact. In composing such works, Muslim authors relied on the books written by the ancients, as well as anecdotes told by their own contemporaries and perhaps personal observations. They were intrigued by a wide array of wonders, ranging geographically from a large part of the Great Muslim land, to nonMuslim countries located near and far from it. Among the countries referred to as Dār alKufr (The Abode of Unbelief), China was perceived as a mysterious land in the Muslims’ mind and imagination. This was due to a its long distance and a lack of communication between the Muslims and the Chinese, resulting in a lack of knowledge about the culture.  The present study aims to explore the portrayal of this large country (China) as explained in the Muslim ‘Ajāyibwriters up to the ninth century A.H./fifteenth century A.D., using the descriptiveanalytical method.