مقایسۀ تطبیقی حق محیط زیست سالم در سیرۀ نبوی و علوی با حقوق اساسی در جمهوری اسلامی ایران

حق برخورداری از محیط زیست سالم در دهه‌های گذشته به عنوان یکی از حقوق انسانی در حکومت‌های مختلف مطرح شده است. چنانکه از عنوان جمهوری اسلامی ایران پیدا است، قانون اساسی ایران باید متاثر از آموزه‌های دینی از جمله سیرۀ رسول خدا (ص) و امامان معصوم (ع) باشد. بر همین اساس می‌توان از میزان تطابق مولفه‌های حق محیط­زیست در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با سیرۀ نبوی و علوی سخن به میان آورد. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی حق مردم برای برخورداری از محیط زیست سالم و راهکارهای حفاظت از محیط زیست همانند بهداشت فردی و اجتماعی، رعایت حقوق حیوانات و حفظ پوشش گیاهی، جلوگیری از آلودگی آب، خاک، هوا و اعتدال در مصرف در سیرۀ حکومتی نبوی و علوی مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، زمینه‌های بین‌المللی، اصول قانون اساسی و قوانین عادی ناظر به حق محیط زیست سالم مورد کنکاش قرار گرفته است. در پایان راهکارهایی نیز در جهت گسترش حفاظت از حق محیط زیست سالم در حکومت اسلامی ارائه شده است.

Comparison of the right to a healthy environment in the conduct of Prophet and the Infallible with constitutional rights in the Islamic Republic of Iran

The right to a healthy environment has been recognized as a human right by many governments in recent decades. As the title of the Islamic Republic of Iran implies, the Iranian Constitution is inspired by religious teachings, including the conduct and lifestyle the Prophet (PBUH) and the Infallible Imams (AS). In this context, we can investigate the degree of compatibility between the elements of environmental rights stipulated in the constitutional rights of the Islamic Republic of Iran and the conduct of the Prophet and the Infallible. In this article, using a descriptiveanalytical method, people’s right to a healthy environment and environmental protection strategies such as observing personal and social health, protecting animal rights, preserving natural vegetation, preventing water, soil, and air pollution and moderating consumption in the lifestyle of the Prophet and the Infallible are studied. They are further analyzed within the framework of the constitutional rights of the Islamic Republic of Iran, international contexts, constitutional principles and ordinary laws pertained to the right to a healthy environment. Finally, some solutions are presented to foster the right to a healthy environment in the Islamic ruling.