اهمیت توجه به جغرافیا در تحلیل رویدادهای تاریخی قرآن کریم؛ مطالعۀ موردی: موقعیت جغرافیایی مدین شعیب

یک‌سونگری قرآن‌پژوهان و مفسران و تاکید بیش از اندازۀ آنان بر عامل «زمان» و کم‌توجهی به عامل «مکان» به عنوان بستر رویدادهای تاریخی، موجب بروز اختلاف ‌نظر دربارۀ خصوصیات مکانی رویدادهای تاریخی قرآن کریم شده است. به عنوان نمونه، می‌توان به مدین شعیب اشاره کرد که موقعیت مکانی و مختصات جغرافیایی آن مورد اختلاف نظر قرآن‌پژوهان و مفسران بوده است؛ به‌طوری که بعضی از منابع و تفاسیر از آن به عنوان شهری در ساحل شرقی دریای سرخ نام برده‌اند و برخی دیگر از آن به عنوان ناحیه‌ای وسیع از شمال غرب شبه‌جزیرۀ عربستان تا بخش‌هایی از جنوب شرقی شبه جزیرۀ سینا یاد کرده‌اند. هدف این جستار تاکید بر ضرورت کاربرد اطلاعات مکانی در تحلیل و تفسیر رویدادهای تاریخی قرآن کریم است که از طریق مطالعۀ منابع مکتوب و اسناد و بررسی نقشه‌ها و اطلس‌های جغرافیایی و تصاویر ماهواره ای صورت گرفته است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که استفاده از دیدگاه‌های صاحب‌نظران در بیان اهمیت پیوند ساختاری میان تاریخ و جغرافیا و تکیه بر جایگاه مهم مکان‌پژوهی می‌تواند تحلیل و تفسیر دقیق‌تری از رویدادهای تاریخی قرآن کریم به دست دهد.