بررسی تاثیر قابلیت‌های مهارتی بر شکل‌گیری رفتار راهنمایابی کاربران در فرایند اطلاع‌یابی از کتابخانه دیجیتال

هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه و تاثیر قابلیت‌های مهارتی کاربران کتابخانه‌های دیجیتال بر متغیرهای مرتبط با رفتار راهنمایابی آنها است. روش‌شناسی: این پژوهش به روش ترکیبی انجام شده است. در این پژوهش، با استفاده از روش نمونه‌‌گیری هدف‌مند طبقه‌ای، 38 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و از ابزارهای مختلفی همچون پرسشنامه، پروتکل بلنداندیشی و نرم‌افزار مورائه برای گردآوری و تحلیل داده‌ها استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش بطور کلی نشان داد که در مدل تحلیل مسیر، سواد اطلاعاتی نسبت به سواد رایانه‌ای متغیر قوی‌تری بوده و توانسته رابطه و تاثیر بیشتری بر متغیرهای مرتبط با رفتار راهنمایابی بگذارد. داده‌های روش تحلیل مسیر همچنین تایید کرد که سواد رایانه‌ای و سواد اطلاعاتی تاثیر معکوسی بر فراوانی موقعیت‌های راهنمایابی و همچنین فراوانی استفاده از منابع راهنما گذاشته‌اند. همچنین سواد اطلاعاتی در رقابت با متغیر سواد رایانه‌ای موفق شده به تنهایی تاثیر معکوسی بر فراوانی تقاضاهای راهنمایی و کمک شرکت‌کنندگان در پژوهش بگذارد. نتیجه‌گیری: یافته‌ها بطور کلی نشان داد که قابلیت‌های مهارتی و مجموعه پیش‌داشته‌های دانشی شرکت‌کنندگان نقش موثری در کاهش نشانه‌های راهنمایابی آنها در فرایند اطلاع‌یابی دارد. از این رو می‌توان به اهمیت ارائه آموزش‌ها و عرضه دانش لازم در حوزه سواد رایانه‌ای و اطلاعاتی به کاربران کتابخانه دیجیتال (به ویژه در همان زمان دچار مشکل شدن در فرایند اطلاع‌یابی) به منظور کسب مهارت‌های لازم برای انجام این فرایند و حتی استفاده از منابع و قابلیت‌های راهنما بیش از پیش پی برد. در پایان مقاله نیز پیشنهاداتی به منظور ارتقاء وضعیت منابع و قابلیت‌های کتابخانه‌های دیجیتال با توجه به قابلیت‌های مهارتی متفاوت کاربران این پایگاه‌های اطلاعاتی ارائه شده است.

Investigating the Impact of Skill-Based Capabilities on Help Seeking Behavior of Digital Libraries Users

Purpose: The purpose of this research investigating the impact of skillbased capabilities on help seeking behavior of digital libraries users. Methodology: the present research was carried out using a mixed method. With using of Stratified Purposive Sling, 39 MS and PhD students of Ferdowsi University was selected as a sle. The tools that are used for collecting and analyzing data are questionnaire, think aloud protocol and Morae software. Results: results of path analysis showed that Information literacy variable has a stronger impact on users` help seeking behavior than computer literacy variable. Results also confirmed that information and computer literacy have a reverse impact on frequency of help seeking situations and help uses. But the information literacy variable has only a reverse impact on frequency of help requests with users in this research. The results confirmed the necessity of offering computer and information literacy instructions to digital library users especially when they encounter with problems in help seeking situations. Then, some recommendations to upgrade digital libraries` help facilities with considering different users skill capabilities are submitted in the end of article.