بررسی میزان استفاده نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران از ویژگی‌های نظام‌های خبره در بازیابی اطلاعات

هدف پژوهش حاضر تعیین میزان استفاده نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران از ویژگی‌های نظام خبره در بازیابی اطلاعات است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به‌‌روش ارزیابانه و با استفاده از سیاهه وارسی محقق‌ساخته در چهار ویژگی نظام‌های خبره در بازیابی اطلاعات (شامل ابزارهای بازیابی اطلاعات، رابط کاربر، پایگاه‌های اطلاعاتی (دانش) و راهکارهای مورد استفاده برای راهنمایی بیشتر کاربران) و متشکل از 66 معیار صورت گرفت. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش 5 نرم‌افزار کتابخانه دیجیتالی (پارس‌آذرخش، پیام مشرق، پروان‌پژوه، نوسا و پاپیروس) بود. وضعیت نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی مورد مطالعه از نظر ابزارهای بازیابی اطلاعات پایین‌تر از متوسط، در رابطه با پایگاه اطلاعاتی (دانش) متوسط و از نظر رابط کاربر بیش از متوسط بود. همچنین، در رابطه با راهنمایی بیشتر کاربران، نتایج نشان داد که تاکید بیشتر بر ویژگی‌های برگرفته از نرم‌افزارهای معمول در زمینه ارایه خدمات اطلاعاتی است و به مباحث تخصصی در این زمینه کمتر توجه شده است. آزمون فرضیه پژوهش نیز نشان داد که اختلاف معناداری بین میزان بهره‌گیری از ویژگی‌های کلی نظام خبره و وضعیت فعلی نرم‌افزارهای کتابخانه‌های دیجیتالی ایران وجود دارد. این پژوهش همچنین، ضمن تهیه سیاهه وارسی در زمینه موضوع پژوهش، این امکان را فراهم آورده است که طراحان و برنامه نویسان نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی بتوانند ضمن برطرف‌کردن نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت این عرصه، با معیارها و مولفه‌های موجود در این زمینه و درجه اهمیت هر یک از آنها بهتر آشنا شده و در طراحی و تولید آینده خود از آنها بهره گیرند.