نگرش مدیران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های کشور درباره عوامل موثر بر اجرای نیازسنجی اطلاعات

نیازسنجی اطلاعات در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی از کارآمدترین امور برای تحقق هدف‌ها و ارایه خدمات مناسب به کاربران و تامین رضایت آنهاست. با توجه به اینکه در کمتر پژوهشی به بررسی چگونگی اجرای برنامه‌های نیازسنجی پرداخته شده، در این پژوهش با روش پیمایشی، به بررسی وضعیت این موضوع در کتابخانه‌های دانشگاهی کشور و شناسایی عوامل تسهیل‌کننده و بازدارنده آن پرداخته‌ایم. جامعه آماری پژوهش متشکل از 190 نفر از مدیران و مسیولان کتابخانه‌های مرکزیِ 29 دانشگاه جامع پزشکی و غیر‌پزشکی است که به‌صورت سرشماری مورد پیمایش قرار گرفته‌اند. داده‌ها به‌وسیله پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوری شد. یافته‌ها نشان داد که قریب به 70 درصد کتابخانه‌ها برنامه‌ای مدون برای نیازسنجی اطلاعاتی نداشتند. از مهم‌ترین عوامل تسهیل و تسریع‌کننده نیازسنجی اطلاعات در جامعه پژوهش احساس مسیولیت حرفه‌ایِ کتابداران در شناسایی نیاز اطلاعاتی کاربران، احساس تعهد مدیران در برابر درک مشکلاتِ کاربران و لزوم شناخت روزآمد از نیازهای اطلاعاتی آنان بوده و در مقابل، بدیهی‌انگاریِ نیاز اطلاعاتی کاربران، مقاومت در برابر تغییرات و عدم توجه به واقعیت‌ها و سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی از جمله مهم‌ترین عوامل بازدارنده در این زمینه به حساب می‌آید. نگرش پاسخ‌دهندگان بر اساس نوع مدرک و عوامل جمعیت‌شناختی درباره عوامل تسهیل‌کننده معنی‌دار بود، ولی درباره عوامل بازدارنده تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین، مدیران درباره عوامل بازدارنده نگاهی به نسبت یکسان داشته‌اند.