تطبیق و ارزشگذاری عناصر داده‌ای مارک ایران با موجودیت‌ها و وظایف کاربری الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی

وجود ساختار سلسله مراتبی و چندلایه در الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی (frbr) موجب می‌شود کاربر با هر سطحی از دانش موضوعی با انجام جستجوهای ساده در نرم افزارهایی که با مدل مفهومی طراحی شده‌اند، موجودیت‌های مورد نظر خود را بازیابی نماید. پژوهش حاضر به عنوان یکی از اولین گام‌ها با هدف بررسی میزان انطباق عناصر داده‌ای مارک ایران با موجودیت‌ها و وظایف کاربری الگوی مفهومی و ارزشگذاری آنها از دیدگاه کاربران بالقوه فهرستهای رایانه‌ای انجام شده است. بدین منظور، تمامی فیلدهای متغیر و فیلدهای با عناصر داده‌ای ثابت مارک ایران با رویکرد تحلیلی - تطبیقی با موجودیت‌ها و وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی و بر اساس مطالعات مشابه انجام شده توسط کتابخانه کنگره آمریکا بر روی مارک 21 ، گزارش ایفلا و ارزشگذاری کاربران در پژوهش، کلیه عناصر داده‌ای مارک ایران که قابلیت انطباق بر موجودیت‌ها و پشتیبانی از وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی را داشتند، شناسایی و ارزشگذاری شدند. بر مبنای نتایج پژوهش پشتیبانی عناصر داده‌ای مارک ایران از به ترتیبب وظیفه کاربری «شناسایی» با 49.17 درصد بیشترین و «یافتن» با 18.42 درصد در کمترین رتبه قرار دارد. لذا در طراحی نرم افزارهای کتابخانه‌ای مبتنی بر الگوی مفهومی توجه به این مهم به منظور پشتیبانی از وظایف کاربران ضرورت دارد. همچنین بر اساس این بررسی، عناصر داده‌ای مارک ایران بیشترین قابلیت انطباق را با موجودیت‌های گروه اول و کمترین میزان قابلیت انطباق را با موجودیت‌های گروه سوم الگوی مفهومی دارند. در مجموع 44.74 درصد از عناصر داده‌ای مارک ایران با موجودیت‌های گروه اول، 9.95 درصد با موجودیت‌های گروه دوم و 3.15 با موجودیت‌های گروه سوم منطبق شده‌اند. همچنین نتایج در بخش ارزشگذاری عناصر داده‌ای مارک ایران با قابلیت پشتیبانی از وظایف کاربری موجودیت‌های گروه اول الگوی مفهومی بر مبنای گزارش ایفلا نشان داد به ترتیب 434 عنصر داده‌ای مارک ایران (27.83 درصد) در «شناسایی»، 425 عنصر داده‌ای مارک ایران (27.28 درصد) در «دسترسی»، 147 عنصر داده‌ای مارک ایران (9.44 درصد) در «انتخاب»، 95 عنصر داده‌ای مارک ایران (6.10 درصد) در «یافتن» دارای ارزش زیاد می‌باشند. این نتایج همخوانی نسبی با ارزشگذاری بر مبنای گزارش پژوهش حاضر را نشان می‌دهد.