فراتحلیل: رویکردی به تلفیق و ارزشیابی پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی

کندوکاو در پژوهش ها برای رسیدن به نتایج مطمین، رفع تناقضات موجود در انواع مطالعات، و کشف شکاف های دانشی از عمده اهداف پژوهش علمی است. فراتحلیل، مروری سیستماتیک برای نیل به این اهداف با تحلیل آماری یافته های کمی حاصل از مطالعات مربوط به یک مساله پژوهشی است. این مقاله بر آن است تا زمینه ای مقدماتی برای مطرح کردن این نوع تحلیل در مسایل پژوهشی مختلف رشته علم اطلاعات و دانش شناسی فراهم سازد، به همین سبب، به روش مروری و تبیینی به پیشینه، روش ها، رویکردهای آماری، فرصتها و چالش های فراتحلیل در این رشته پرداخته است. فراتحلیل، مراحلی منظم و مدون دارد. تلخیص آماری نتایج مهمترین بخش این مراحل است که سه رویکرد عمومی دارد. با وجود اهمیت فراتحلیل در توسعه و بلوغ هر حوزه علمی، این نوع مطالعه در این حوزه هنوز چندان شناخته شده و رایج نیست و در انجام آن نقص و ناهماهنگی وجود دارد. نویسندگان مقاله های پژوهشی و سردبیران مجلات باید رهنمودهایی را برای تدوین مقاله پژوهشی مناسب برای ورود به فراتحلیل مدنظر قرار دهند. این بررسی گامی در جهت شناساندن مبانی و منابع فراتحلیل به جامعه علمی اطلاعات و دانش شناسی در حکم رویکردی نو و ضروری به تلفیق و ارزیابی پژوهش های روزافزون این رشته –به ویژه پژوهش های داخل کشور- است.