حوزه‏ های میان‏ رشته ‏ای: چالش‏ ها، چارچوب ‏ها و معیارهای ارزیابی

پیکره حوزه‏های میان‏رشته‏ای (بینارشته‏ای یا بین‏رشته‏ای) در طول سه دهه اخیر بسیار فربه‏تر شده و تعداد زیادی پایان‏نامه، مقاله، کتاب و حتی چندین مجله میان‏رشته‏ای  در حوزه‏های گوناگون، از جمله علم اطلاعات و دانش‏شناسی، منتشر می‏شود. گرایش قابل ملاحظه‏ای نیز در میان دانشگاه‏ها برای راه‏اندازی رشته‏های میان‏رشته‏ای و همچنین در میان پژوهشگران ایرانی برای مطالعات میان‏رشته‏ای به وجود آمده است. اکنون انجام پایان‏نامه با رویکرد میان‏رشته‏ای  نوعی نوآوری و یک امتیاز دانشگاهی به شمار می‏رود. با این حال، بسیاری از پژوهشگران، استادان راهنما، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، و داوران مقاله‏ها با طرح‏های پژوهشی نسبت به الزامات و چارچوب‏های حوزه‏های میان‏رشته‏ای و در نتیجه، شیوه‏های ارزیابی چنین مطالعاتی آگاه نیستند. در مقایسه با وجود کتاب‏ها و مقاله‏های مرتبط با ارزیابی مطالعات میان‏رشته‏ای در زبان انگلیسی که چارچوب‏ها و روش‏های گوناگونی را ارائه می‏کنند، ما فاقد نمونه‏هایی به‏زبان فارسی در این زمینه هستیم. در این نوشته، در قالب روش پژوهش مفهومی و با بررسی برخی مقاله‏ها و کتاب‏های مرتبط فارسی و انگلیسی، چارچوبی مشخص و معیارهایی برای ارزیابی حوزه‏های میان‏رشته‏ای برپایه بخش‏های اصلی و متعارف یک نوشته پژوهشی معرفی شده است. بر این اساس، بخش‏هایی چون عنوان، چکیده، کلیدواژه‏ها، مبانی نظری، هدف‏ها، بیان مسئله، پرسش‏ها و یا فرضیه‏ها، پیشینه پژوهش، روش‏شناسی، یافته‏ها، نتیجه‏گیری، و منابع استنادشده را می‏توان برپایه معیارهایی مورد ارزیابی قرار داد تا نمونه‏های عینی برای بررسی میزان توجه پژوهشگران به چارچوب‏ها و رویکردهای میان‏رشته‏ای  مشخص شود. چارچوب‏ها و معیارهای معرفی‏شده در نوشته حاضر برای پژوهشگران، استادان راهنما، دانشجویان و داوران پایان‏نامه‏ها یا مقاله‏های علمی، در همه حوزه‏ها از جمله در حوزه علم اطلاعات و دانش‏شناسی سودمند است.

interdisciplinary domains: frameworks and evaluation criteria

the body of interdisciplinary research has become much fatter during the last three decades and a large number of theses, articles, books and even several interdisciplinary journals are published in various fields, including library and information science. there is also a significant tendency among universities to launch interdisciplinary courses and also among iranian researchers for interdisciplinary studies. now, doing a thesis with an interdisciplinary approach is a kind of innovation and an academic privilege. however, many researchers, supervisors, graduate students, and reviewers of articles or research projects are not aware of the requirements and frameworks of interdisciplinary research and, as a result, the evaluation methods of such studies. compared to books and articles related to the evaluation of interdisciplinary studies in english that present various frameworks and methods, we lack examples in persian language in this field. in this article, in the form of conceptual research method and by reviewing some related articles and books in persian and english, a specific framework and criteria for evaluating interdisciplinary research based on the main and conventional parts of a research article have been introduced. based on this, sections such as title, abstract, keywords, theoretical foundations, objectives, statement of the problem, questions or hypotheses, research background, methodology, findings, conclusions, and cited sources can be evaluated based on criteria. one can use this framework to identify concrete examples to check the extent to which researchers pay attention to interdisciplinary frameworks and approaches. the frameworks and criteria introduced in this article are useful for researchers, supervisors, students and referees of theses or scientific articles, including in the field of library and information science.