ترسیم نقشه دانش و مهارت کتابداران براساس مدل ایده‌آل تیپ ماکس‌وبر: مطالعه موردی

نقشه‌ دانش یک ابزار مدیریت دانش است و از طریق آن به کاربران سازمان، اطلاعاتی در خصوص محل استقرار دانش و منابع دانشی اعم از افراد صاحب دانش، اسناد و منابع و پایگاه‌های اطلاعات داده می‌شود. نقشه دانش تخصص‌ها و دانش مورد نیاز افراد را با محل استقرار آن در سازمان مشخص می‌کند. از این رو، هدف اصلی پژوهش حاضر ترسیم نقشه دانش و مهارت کتابداران کتابخانه‌ مرکزی «آستان قدس رضوی» بر اساس مدل ایده‌آل تیپ «ماکس‌وبر» است. پژوهش حاضر کاربردی و از نظر روش، پیمایشی است. جامعه پژوهش، کتابداران کتابخانه مرکزی «آستان ‌قدس ‌رضوی» است که در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ‌ارشد و یا دکتری در رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی تحصیل نموده‌ و دارای حکم کتابدار بودند. به‌دلیل حجم پایین نمونه (39 نفر)، پژوهش به‌صورت سرشماری انجام گرفت و درصد بازگشت پرسشنامه 100 درصد بود. داده‌های مورد نیاز پژوهش به‌وسیله سیاهه‌ وارسی «شمسی» (1391) و پرسشنامه محقق‌ساخته (تایید روایی و پایایی ابزارگردآوری داده‌ها با استفاده از روش اعتبار محتوا و آلفای کرونباخ 0.9) گردآوری گردید و با استفاده از آمار توصیفی و به‌ کمک نرم‌افزار «اس‌پی‌اس‌اس» 23 مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت. «مهارت‌های عمومی» کتابداران کمتر از حد متوسط (3)، با مقدار (1.61) است و بیشترین مهارت آن‌ها در «توانایی‌های اداری» (2.53) است. همچنین، نتایج حاکی از آن بود که دانش و مهارت تخصصی کتابداران بالاتر از حد متوسط (3.33) است که بیشترین میزان آن مربوط به فعالیت‌های بخش «گردش کتاب» (4.2) است. ‌یافته‌های منتج از نقشه دانش و مهارت کتابداران بر اساس مدل ایده‌آل تیپ نشان داد که بیشتر پاسخ‌دهندگان (21 نفر) در تیپ 1 قرار دارند، که به‌ معنای دانش و مهارت بالای آن‌هاست. در مقابل، به‌دلیل رسمی و با سابقه بودن کتابداران، هیچ‌یک از پاسخ‌دهندگان در تیپ 2 که نشان‌دهنده مهارت کم و دانش بالاست، قرار نگرفته بودند. همچنین ترسیم نقشه دانش نشان داد که 12 نفر در تیپ 3 که نشان‌دهنده مهارت بالا و دانش کم است، قرار گرفتند. در تیپ 4 نیز که بیانگر مهارت و دانش کم است، 5 نفر قرار گرفتند. انتظار می‌رود کتابدارانی که در این تیپ قرار می‌گیرند نسبت به ارتقای سطح دانش مورد نیاز برای ادامه‌ ارائه خدمت در سمت پیشین خود و جلوگیری از حذف رقابتی اقدام نمایند. همچنین از مدیران انتظار می‌رود که بسترهای لازم را برای ارتقای سطح دانش مورد نیاز کتابداران بخش‌های مختلف ایجاد کنند.

drawing knowledge map & skills of the librarians based on max weber’s ideal type model: a case study

knowledge map is a knowledge management tool, through which information about the location of knowledge deployment and knowledge resources ranging from people possessing knowledge, documents, and databases is given to the organization’s users. knowledge map determines the expertise and knowledge required by people with the location of its deployment in the organization. the main purpose of this study was to map the knowledge and skills of the librarians of astan quds razavi central library based on max weber’s ideal type model.this study was of applied form and its procedure was descriptive-analytic survey. the population included 39 librarians working at the central library of astan quds razavi with an associate degree in knowledge and information science and had a librarian position. researcher’s made questionnaire was used as the data collection instrument with a return rate of 100 percent. in addition to the questionnaire, the checklist created by shamsi (2012) was used by the researcher in order to collect data.the findings showed that in the librarians’ general skills section, the highest mean was of administrative abilities such as office automation, text editing ability, etc. (mean 2.53), and language skills (mean 1.03), accounting (mean 0.55) and computer (mean 2.33). in examining the specialized knowledge and skills required of the librarians of different sections of the central library of astan quds razavi, it was found that the librarians had the knowledge and skills needed to work in the study halls sections (3.89 on average), and the library (with an average of 3.89). also found library circulation (4.2), membership (mean 3.77), cataloging (mean 3.42), collection (mean 3.25) and audiovisual mean (mean 3.79), and librarians have a knowledge vacuum for working in the digital library (2. 63 average) and stencils (1.68 average).findings from the librarian knowledge and skills index based on the ideal model showed that most librarians (22) were in type 1 (high knowledge and skills). also found that none of the librarians are in type 2 (high knowledge and low skill), but 12 in type 3 (low knowledge and high skill), and 5 in type 4 (low knowledge and skill).