شاخص‌ها‌ و سنجه‌های موثر در اندازه گیری سطح هوش اطلاعاتی

نقطه مشترک همگرایی مهارت‌های اطلاعاتی و ارتباطی، سواد اطلاعاتی، رفتار اطلاعاتی، خلاقیت‌های فردی-جمعی، هوش و مباحث شناختی-ادارکی، در مقوله‌ هوش اطلاعاتی است. اندازه‌گیری هوش اطلاعاتی در جوامع اطلاعاتی از اهمیت زیادی برخوردار است. پرداختن به شاخص‌های موثر در این موضوع، از مباحث تعیین‌کننده در میزان استفاده از اطلاعات و داده در جوامع اطلاعاتی است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص‌ها و سنجه‌های موثر در اندازه‌گیری هوش اطلاعاتی انجام شد. پژوهش از نوع کاربردی و با استفاده از روش کیفی شامل مطالعات کتابخانه‌ای، تحلیل محتوا و تحلیل نظرات خبرگان انجام شده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها شامل مطالعه متون تخصصی مرتبط با موضوع پژوهش، کدگذاری محتوا، و مصاحبه با متخصصان آشنا با مبحث هوش اطلاعاتی (8 نفر متخصص علم اطلاعات و دانش‌شناسی و 7 نفر متخصص روانشناسی) بود. جامعه پژوهش شامل متون تخصصی منتشرشده‌ مرتبط، نظریات علمی مرتبط، و متخصصان حوزه علم اطلاعات، دانش‌شناسی و روانشناسی است. در مبحث هوش از نظریه هوش چندگانه «گاردنر»، و در مبحث رفتار اطلاعاتی از نظریه‌های مختلف علمی استفاده شده است. طبق یافته‌های پژوهش، در نهایت، 14 شاخص و 97 سنجه‌ موثر برای اندازه‌گیری هوش اطلاعاتی در دو بُعد مدیریت و بازیابی اطلاعات شناسایی شد. همچنین در پایان، یک چارچوب پیشنهادی برای اندازه‌گیری هوش اطلاعاتی ارائه شده است. از یافته‌ها چنین نتیجه‌گیری شد که در جوامع اطلاعاتی، سیاست‌گذاران و مدیران سازمان یا سازمان‌های مسئول در ارتباط با افزایش سطح هوش اطلاعاتی جامعه بایستی در تدوین راهبردهای کلی خود، راهبردهای خاص هوش اطلاعاتی جامعه را در نظر بگیرند. یکی از این اهداف راهبردی می‌تواند افزایش سطح هوش اطلاعاتی افراد، سازمان‌ها و جامعه باشد. برای این کار باید شاخص‌های موثر برای اندازه‌گیری و راهکارهای افزایش سطح هوش اطلاعاتی جامعه‌ مورد نظر مشخص شود. پیشنهاد می‌شود این امر در اولویت‌های جامعه اطلاعاتی قرار گرفته و ابزار اندازه گیری بومی هوش اطلاعاتی بر اساس یافته‌های این پژوهش تهیه شود.

indicators and measures for measuring the level of information intelligence

the concept of information intelligence encompasses various aspects such as information and communication skills, information literacy, information behavior, individual and collective creativity, intelligence, and cognitive-perceptual issues. measuring information intelligence is very important in information societies. addressing the effective indicators in this issue is one of the determining issues in the use of information and data in information societies. the present study aimed to identify indicators and measures effective in measuring information intelligence. the research is applied and uses a qualitative method including library studies, content analysis, and analysis of expert opinions. data collection tools included the study of scientific literature related to the subject, content-coding, and interviews with experts familiar with the subject of information intelligence (8 experts in knowledge and information science and 7 experts in psychology). the research population included related published literature related to scientific theories, information science experts, and psychology experts. in the subject of intelligence, gardner’s multiple intelligence theory has been used, and in the subject of information-seeking behavior various scientific theories have been used. based on the research findings, 14 indicators and 97 measures were identified as effective for measuring information intelligence in two dimensions management and information retrieval. finally, a proposed framework is presented for measuring information intelligence. from the findings, it was concluded that in the information society, policymakers and managers of the organization or responsible organizations in relation to increasing the level of information intelligence of the society should consider the specific strategies of the information intelligence of the society in formulating their general strategies. one of these strategic goals can be increasing the level of information intelligence of individuals, organizations, and society. to do this, effective indicators must be identified for measuring and strategies to increase the level of information intelligence of the target community. it is suggested that this matter is placed in the priorities of the information society and the native measurement tool of information intelligence can be prepared based on the findings of this research