ارزیابی و رتبه‌بندی میزان التزام شبکه‌های رسانه ملی به دستور خط فارسی مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی با کاربست رهیافتی نوین از نظریه تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره

پژوهش حاضر به بررسی و آسیب‌شناسی شبکه‌های تلویزیونی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران از منظر بازنماییِ خط فارسی در این رسانه و میزان تبعیت آنها از دستورالعمل مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی پرداخته است. در این راستا، استفاده از روش‌های متوالیِ لکسیکوگراف، تخصیص خطی و تاپسیس تعمیم‌یافته در چارچوب نظریه تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره به غربالگری شبکه‌ها و رتبه‌بندی هفت شبکه بهینه با ترتیب مطلوبیتِ نزولیِ شبکه‌های دو، سه، تماشا، خبر، یک، چهار و آی‌فیلم منجر شد. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که رسانه ملی در التزام به دستور خط مصوب فرهنگستان به‌ویژه شاخص‌های مرتبط با حوزه ذخیره و بازیابی اطلاعات مانند حرکت‌گذاری هم‌نام‌ها، پیوسته‌نویسی، جدانویسی، و همچنین ترویج آن چندان موفق نبوده و از این منظر در مجموع دارای مطلوبیتی در حد 35 درصد است. در این مقاله، راهکارهایی برای ارتقاء این مطلوبیت نیز پیشنهاد شده است.

Persian Orthography in IRIB Based on Guidelines Approved by Persian Academy of Language and Literature Based on Multiple Attribute Decision Making

Given that television is one of the most influential media that uses written language in various TV programs, like advertisements and subtitles, it can be considered as one of the best tools for expanding and teaching the orthography approved by Persian Academy of Language and Literature. In this regard, the present study addresses the representation of Persian orthography in the national media and its compliance with the guidelines approved by the Academy. In this research, an extension of TOPSIS method has been used in the framework of Multiple Attribute Decision Making. To this aim, orthographic content of seven IRIB TV channels namely, One, Two, Three, Four, iFilm, Tamasha and News were analyzed. Then, the compliance rate of each was verified by the “Guidelines on Persian Orthography” approved by the Academy and the channels were ranked by linear assessment method. Findings indicate that none of the seven channels are fully compliant with the guidelines.