به‌ کارگیری متدولوژی سیستم‌‌های نرم در آموزش علم اطّلاعات و دانش‌‌شناسی و ارائه الگوی جایگزین مبتنی بر هستان‌‌نگاری

بازخوانی متون متاخّر و معتبر حوزه علم اطّلاعات و دانش شناسی، از وجود برخی مسائل بنیادین در فرایند آموزش این رشته حکایت دارد. از آنجاکه عوامل مختلفی از جمله اساتید، دانشجویان، گروه های آموزشی و متن و محتوا در این فرایند نقش ایفا می کنند، تصمیم گیری جهت رفع موانع موجود از مسائل پیچیده به شمار می رود. از این رو در فاز اوّل پژوهش حاضر از متدولوژی سیستم های نرم، که تکنیک حل مسائل پیچیده محسوب می گردد، بهره گرفته شد.متدولوژی سیستم های نرم از روش های تحقیق در عملیات (اقدام پژوهی) به شمار می رود و از لحاظ رویکرد پژوهش، روش کیفی است. در فاز اول پژوهش، بر اساس هفت گام چک لند، ابتدا شرایط مساله ساز شناسایی شد، تصویر گویا بر اساس الگوی عمومی آموزش گیج و برلاینر شکل گرفت. تعاریف ریشه ای در قالب مولفه های catwoe بدست آمد. مدل مفهومی ترسیم و با استفاده از نظرات خبرگان اعتبارسنجی شد. سپس مدل مفهومی با شرایط واقعی تطبیق داده شده و در آخر پیشنهادات لازم جهت اعمال تغییر تبیین ارائه گردید.با بهره مندی از مراحل هفت گانه متدولوژی سیستم های نرم، ابتدا تصویر روشنی از فرایند آموزش رشته و مسائل مبتلابه در اکوسیستم مربوطه به نمایش درآمد و مدل نهایی حاصل از تجمیع سه هستان نگاری فراگیر، مدرّس و محتوای آموزشی حاصل شد. در پایان مدل پیشنهادی با ضریب توافق کاپا بالای 90 درصد مورد تایید خبرگی قرار گرفت. به منظور اجرایی نمودن مدل کلان حاصل شده، الگوی معنایی مبتنی بر هستان نگاری طراّحی و با زبان owl2 پیاده سازی شد.مدل مفهومی بدست آمده از متدولوژی سیستم های نرم با تایید و توافق خبرگی، نتنها قادر خواهد بود مسائل مطرح در آموزش علم اطّلاعات و دانش شناسی را پاسخ دهد بلکه می‌تواند به عنوان مبنایی برای پژوهش‌های آتی در جهت طراحی و پیاده سازی نظام آموزش معنایی در رشته های مختلف نیز قرار گیرد. مدل معنایی آموزش، مفهومی با ابعاد و مولفه‌های گوناگون است که کاملاً عملیاتی و قابل پیاده سازی بوده و می تواند مورد توجّه سیاستگذاران، طراحان و بازیگران حوزه آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی در طراحی و ارزیابی نظام های یادگیرییاددهی قرار گیرد.

Designing Semantic Modelof Library & Information Science Education Utilizing Soft Systems Methodolgy (SSM)

Reviewing the recently published and authentic texts in the field of Library Information Science rsquo;s education indicates some fundamental problems in this pedagogic process. According to different factors dealing with the process such as professors, learners, educational department and learning resources, confronting the challenges is considered as complex issues. Therefore, in this research Soft Systems Methodolgy (SSM) was chosen to propose a comprehensive model to solve the mentioned problems. Soft Systems Methodolgy (SSM) is one of the Action Research rsquo;s methods. In view of research approach, SSM rsquo;s considered qualitative. Based on the Checkland seven proposed stages, problem situation was identified, and then it was expressed in the form of rich picture. Driving root definitions and CATWOE model were cleared to accomplish the conceptual model. Comparison of the conceptual model to real world, also proposing feasible and desired changes are the fifth and sixth stages of the reserach. Finally, taking action to improve the current situation in the field of Library Information Science rsquo;s education finished the procedure. Utilizing the seven steps of SSM, this resrarch draws the rich picture illustrating the process of Library Information Science rsquo;s education and its issues dealing with the related ecosystem. Accordingly, the final model consisting of three ontologies (learners, professors, and educational content) was attained. To validate the semantic model, Cohen rsquo;s kappa coefficient was calculated. Pertaining to the high level of agreement coefficient, 9203/., the achieved conceptual model was approved. To utilize the comprehensive model, it was implemented by Prot eacute;g eacute;4.3 software and OWL2 language. The obtained model, approved by high level of expert agreement, not only can be an appropriate solution for the problems involved in Library Information Science rsquo;s education in Iran, but also can be considered as a pattern for future researches in designation and implementation of semantic model of education in the other disciplines. The findings indicate that the semantic model is a complex concept including different aspects and indices which can be easily implemented and noticed by policymakers, designers and other players in designation and assessment of teachinglearning environments.