تحلیل ساختار فکری مدارک علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران (1970-2016)؛ مطالعه هم‌استنادی

هدف از پژوهش حاضر، ترسیم و تحلیل ساختار فکری و روند تکامل علم اطلاعات و دانش شناسی ایران از منظر تحلیل الگوهای هم استنادی مدرک است. جامعه ی پژوهش حاضر را کلیه ی مقالات پژوهشی و مجموعه مقالات همایش ها تشکیل می دهد که در خلال سال های 1970 تا 2016 از پژوهشگران ایران در وبگاه علوم نمایه شده اند. به منظور تحلیل و دیداری سازی شبکه ی هم استنادی مطالعات ایران نیز از نرم افزار سایت اسپیس بهره گرفته شده است. تحلیل خوشه ای شبکه ی هم استنادی مدارک علم اطلاعات و دانش شناسی ایران در بازه ی 1970 تا 2016، منجر به شناسایی 5 خوشه یا تخصص گردید که عنوان بزرگ ترین وکوچک ترین تخصص ها بر حسب فراوانی موجودیت های هر خوشه، با 17 و 7 فراوانی به ترتیب به دو تخصص »ضریب تاثیر وب « و »سواد اطلاعاتی « تعلق گرفت. طبق بررسی های به عمل آمده، مطالعات سنجش علم نقش بسزایی در شکل دهی به ساختار فکری علم اطلاعات و دانش شناسی ایران در بازه ی مورد بررسی داشته است. نتایج حاصل از تحلیل مدارک شاخص و محوری در شبکه ی هم استنادی مطالعات ایران حکایت از آن داشت که دو تخصص »ضریب تاثیر وب « و »رفتار اطلاع یابی « بر اساس فراوانی گره هایِ حائز بیش ترین هم استنادی و نمره ی مرکزیت بینابینی، به ترتیب، عناوین شاخص ترین و محوری ترین تخصص ها را در بین دیگر تخصص های شناسایی شده به خود اختصاص داده اند. نتایج تحلیل محتوای موجودیت خوشه های پنجگانه ی هم استنادی از حیث ساختار روش شناختی آن ها در بازه ی 1970 تا 2016 نشان داد که مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسی ایران با توجه به محتوای خوشه های #0 (ضریب تاثیر وب)، #1 (نشر دسترسی آزاد) و #3 (همکاری علمی)، تا حدود بسیار زیادی از روش های سنجش علم تاثیرپذیرفته است.

The Study of Intellectual Structure of Library and Information Science Documents in Iran (1970-2016): A Co-citation Analysis

This research is an applied research in which the thematic and methodological trends of Iran library and information science research have been studied through a scientometric approach. The research community is comprised of all research papers and proceedings that have been published by Iranian researchers in the period from 1970 to 2016 in LIS journals indexed in The WOS. Citespace is used to analyze and visualize the Iranian Cocitation network. The cluster analysis of LIS Cocitation network of Iran in the period from 1970 to 2016 led to the identification of five clusters or specialties. The title of the largest and smallest specialties in terms of the entity frequency of each cluster was awarded with 17 and 7 abundances, respectively, to two ldquo;Web Impact Factor rdquo; and ldquo;Information Literacy rdquo; specialties. According to the results, metric studies have played a significant role in shaping the intellectual structure of library and information science of Iran in the period studied. The results of the analysis of landmark and pivot documents in the cocitation network of Iranian studies indicated that the ldquo;Web Impact Factor rdquo; and ldquo;Information Behavior rdquo; were the most significant and most Pivotal specialties among other recognized specialties. The results of the content analysis of the five detected clusters in terms of their methodological structure during the period from 1970 to 2016 showed that Iranian library and information science have been influenced a great deal by the methods of metric studies.