از رفتار اطلاعیابی تا رفتار دانشیابی: واکاوی سیر تحول مفهومی و نظری

انسان برای برطرف‌کردن نیازهای خود به‌طور دایم مشغول بروز دادن رفتارهای گوناگون است. این رفتارها انواعی دارند و هر یک موضوع بحث رشته‌های علمی مانند روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، مدیریت، هنر، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، و برخی زیرمجموعه‌های تخصصی آن‌هاست. رفتارهای اطلاعاتی و دانشی که ارکان اصلی فعالیت کاربر در تعامل با اطلاعات و دانش و همچنین نظام‌های بازیابی از جمله موضوع‌هایی هستند که در علم اطلاعات و دانش‌شناسی مورد توجه قرار گرفته‌اند. با توجه به اهمیت این مفاهیم، در این جستار تلاش شده با توجه به متون و پژوهش‌های علمی موجود و با رویکردی مروری‌تحلیلی، مفاهیم کلیدی همچون داده، اطلاعات، دانش، خرد، و هوش مورد بحث قرار گرفته، سپس پیش‌نیازهای شکل‌گیری یک رفتار دانش‌یابی مطرح ‌گردد و در ادامه، تعریفی از‌ رفتار دانش‌یابی و تمایز آن با رفتار اطلاع‌یابی ارائه شود. بررسی‌های صورت‌گرفته نشان داد که مفهوم رفتار دانش‌یابی، مفهومی مهم و بسیار گسترده است. به ‌همین دلیل، می‌توان انتظار داشت که این مفهوم عرصه نوینی در ادبیات و پژوهش‌های حوزه‌های گوناگون به‌ویژه در علم اطلاعات و دانش‌شناسی باز کند. به نظر می‌رسد که تلاش در زمینه تدوین و ضابطه‌مند‌کردن چارچوب‌ها در این عرصه بسیار ضروری باشد.

From Information Seeking Behavior to Knowledge Seeking Behavior: Analysis of Conceptual and Theoretical Evolution

Humans do different behaviors to meet their needs constantly. These behaviors are different and each of them constitutes subject of disciplines such as psychology, sociology, management, art, knowledge and information science, and some specialized subdisciplines of them. Investigating information behaviors and knowledge behaviors are favorite subjects in knowledge and information science. These behaviors show the main elements of user activity to interact with information and knowledge as well as retrieval systems. This paper with considering the importance of these concepts tries to review the literature through analytical and discussed concepts such as data, information, knowledge, wisdom, and intelligence. Afterward, the prerequisites for the formation of knowledgeseeking behavior are expressed and defined as knowledgeseeking behavior and differentiation with informationseeking behavior. The surveys showed that the concept of knowledgeseeking behavior is an important concept and is very wide so that we can expect to open a new area in literature and research in various fields especially in knowledge and information science. It is necessary to develop and regulate the frameworks in this field.