مصورسازی در فرایند بازیابی اطلاعات پایان‌نامه‌ها در کتابخانه‌های دانشگاهی (یک الگوی پیشنهادی)

مصورسازی اطلاعات یکی از حوزه های پژوهشی جدید در زمینه نمایش و بازیابی اطلاعات انبوه است. با توجه به اهمیت ویژه ای که بخش پایان نامه ها در کتابخانه های دانشگاهی دارند، در پژوهش حاضر با استفاده از ابزارهای مصورسازی اطلاعات به تسهیل فرایند بازیابی اطلاعات پایان نامه ها پرداخته شده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر طراحی گراف موضوع عنوان بر میزان رضایت کاربران از فرایند بازیابی موضوعی پایان نامه هاست. در این پژوهش با استفاده از ابزار مصورسازی اطلاعات پرفیوز، یک سیستم بازیابی اطلاعات طراحی شده است و در آن اشتراک موضوعی بین پایان نامه های گروه های آموزشی »دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز « به صورت مصور و در قالب گراف موضوع عنوان نمایش داده شده است. در نهایت، با استفاده از پرسشنامه استاندارد سنجش رضایت (quis)، میزان رضایت کاربران، یعنی تمام کتابداران دانشکده های علوم پزشکی تبریز، از این سیستم بازیابی اطلاعات ارزیابی شده است. در سیستم بازیابی اطلاعات طراحی شده، کاربران به آسانی پایان نامه های دارای اشتراک موضوعی را بازیابی نموده و ارتباط های موضوعی بین آن ها را مشاهده می کنند. در رضایت سنجی که از کاربران انجام گرفت، میزان رضایت کاربران از بخش های مختلف سیستم، در وضعیت »متوسط « و »زیاد « قرار دارد و در بین بخش های مختلف نرم افزار میزان رضایت از صفحه نمایش نرم افزار دارای بیشترین میانگین رضایت (69/3) با انحراف استاندارد (47/0) بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که استفاده از گرافیک و اصول مصور سازی در نمایش اطلاعات در جلب رضایت کاربران تاثیر زیادی داشته است و می تواند موفقیت یک سیستم بازیابی اطلاعات را در برآوردن نیازهای کاربران خود بهبود بخشد. بنابراین، پیشنهاد چنین سیستمی برای استفاده در فرایند بازیابی اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی بسیار مناسب بوده و اجرای آن جهت تسهیل فرایند بازیابی اطلاعات پایان نامه ها توصیه می شود.