بررسی مشکلات جست وجو و بازیابی اطلاعات در پایگاه های اطلاعاتی از جنبه ویژگی های نگارشی زبان فارسی

این پژوهش با هدف تشریح مشکلات عمده نوشتاری و معناییزبان فارسی در استفاده از محیط های اطلاعاتی و تعیین میزان انطباق و توجه به این ویژگی ها هنگام جست وجو و بازیابی در پایگاه های اطلاعاتیفارسی و به روش پیمایشی-تحلیلی و با استفاده از شیوه مشاهده مستقیمانجام گرفت. پس از مرور پژوهش های مرتبط، کلیدواژه های کاوش درقالب یک سیاهه شکل گرفت. هر یک از این کلیدواژه ها در پایگاه های،» پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران « اطلاعاتی مورد مطالعه شاملپایگاه « و » پایگاه مجات تخصصی نور « ،» پایگاه استنادی علوم جهان اسلام « جست وجو و تعداد نتایج بازیابی شده » اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی ثبت گردید. سپس، به بررسی میزان انطباق پایگاه های اطلاعاتی با این ویژگی ها پرداخته شد. برخی ویژگی های نوشتاری و معنایی زبان فارسی سبب بروز مشکلاتی در بازیابی اطلاعات از پایگاه های اطلاعاتی منتخب می شوند. مواردی مانند پیوسته نویسی و جدانویسی واژگان مشتق، مرکب و مشتق- مرکب، گوناگونی جمع ها، واژگان دخیل و معادل آنها در بخش نوشتاری و چندمعنایی، هم نامی و ... در بخش معنایی از این دست ویژگی ها هستند. فقدان پوشش مناسب ویژگی های یادشده در مراحل ذخیره سازی و پردازش و عدم آگاه نمودن کاربر از آن جهت اصاح فرایند کاوش در مرحله بازیابی اطلاعات در پایگاه های اطلاعاتی مورد پژوهش، اثرات نامطلوبی بر فرایند کاوش و بازیابی دارد. یافته ها نشان داد که پایگاه های اطلاعاتی فارسی نسبت به ویژگی های نوشتاری و معنایی زبان فارسی توجه کافی نداشته و بسیاری از ویژگی های آن را در مراحل ذخیره سازی و پردازش اطلاعات نادیده می گیرند. با توجه به تاثیر این ویژگی ها در تعامل کاربران با پایگاه های اطلاعاتی، احتیاج کاربران فارسی زبان به ابزارهای کاوش بومی و پایگاه های اطلاعاتی که مبتنی بر ویژگی های زبانیِ خودشان طراحی شده باشد، بیش از پیش احساس می شود. پژوهش حاضر با بررسی میزان توانایی پایگاه های اطلاعاتی فارسی زبان در پوشش برخی ویژگی های این زبان که در فرایند جست وجو و بازیابی تاثیر قابل توجهی دارند، نقاط ضعف و قوت این پایگاه ها را مشخص نموده است. نتایج آن می تواند در جهت بهبود و اصاح عملکرد پایگاه های مذکور مورد استفاده قرار گیرد.

Survey of Information Searching and Retrieving Challenges in Databases in Connection with Persian Language Writing Features

This study aimed to identify and analyze the structure of ldquo;Knowledge and Information Science (KIS) rdquo; scientific articles using coword analysis in the ldquo;Web of Science (WoS) rdquo; database. Methodology of this study was content analysis of articles. By coword analysis of the articles, subjects and concepts of KIS were identified, using BetweenGroups Linkage algorithm in clustering techniques. The study population was selected using the census sampling of 16475 journals rsquo; articles in WoS database (20092013). Also, statistical analysis regression correlation was used. RaverPremap software, SPSS, and Excel were also used. Findings showed that the words ldquo;information rdquo;, ldquo;web rdquo;, ldquo;research rdquo;, ldquo;citation analysis rdquo;, ldquo;knowledge rdquo;, ldquo;library rdquo;, ldquo;journals rdquo;, and ldquo;technology rdquo; have high impact in studies. Analysis of clusters showed that articles words are divided into 13 clusters. The main subjects of clusters include ldquo;teaching and learning of KIS; information literacy rdquo;, ldquo;knowledge information organization rdquo;, ldquo;Web resources and social networks rdquo;, ldquo;professional ethics in information science rdquo;, ldquo;informatics, communication and health information services rdquo;, ldquo;information management; information systems; knowledge management and innovation rdquo;, ldquo;indicators of informetrics and scintometrics rdquo;. Analyzing clusters rsquo; concepts indicated emerging some other fields of science studies in KIS as a phenomenon. Given the diversity and increases of scientific capital of other disciplines in KIS scientific outputs, interdisciplinarity of KIS knowledge was increased as well. Awareness of the interdisciplinary relation of KIS with other fields enabled experts to strengthen the cooperation with their researchers.