تحلیلی بر رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی

چکیده: امروزه، در بین کارکردهاى مختلف دانشگاه ها پژوهش و تولید علمنقش برجسته اى دارد و بررسى برون دادهاى علمى، بخش مهمّی از ارزیابىعلمکرد علمى دانشگاه ها محسوب مى شود. یکى از روش هاى ارزیابىبرون دادهاى علمى، به کارگیرى شاخص هاى علم سنجى است. در اینزمینه، شاخص هاى متعدّدى به منظور ارزیابى کمّى و کیفى برون دادهاىعلمى پژوهشگران تعریف شده که می تواند به سطح موسّسات توسعه یابد.در این مقاله، با روش پیمایشى- توصیفى تعداد 285526 مقالۀ علمى مربوطبه 76 دانشگاه و موسّسۀ آموزش عالى دولتى تابعۀ وزارت علوم، تحقیقات وفناورى انتخاب و مورد بررسى قرار گرفت. داده هاى هر دانشگاه به صورتجداگانه با استفاده از شاخص هاى تعداد تجمّعى برون دادهاى علمى، تعدادمورد تجزیه و g و شاخص m پارامتر ،h استنادها، تاثیر استنادى، شاخصتحلیل قرار گرفت و رتبه بندى موسّسات انجام شد. نتایج نشان مىدهد که دانشگاه تهران از نظر تعداد تجمّعى برون دادهاى علمى و تعدادو دانشگاه ،g و شاخص h استنادها، دانشگاه صنعتى شریف از نظر شاخصبرترین دانشگاه هاى ایران در بین m صنعتى نوشیروانى بابل از نظر پارامتردانشگاه هاى مورد بررسى هستند. رتبه بندى کلى دانشگاه ها نشان مى دهدکه دانشگاه هاى تربیت مدرس و صنعتى شریف از دانشگاه هاى برتر هستند. در نهایت، مقایسۀ نتایج رتبه بندى هاى ارائه شده با نتایج نظام هاى رتبه بندى isc و urap مورد بحث قرار گرفت. یافته ها نشان مى دهد که رتبه بندى دانشگاه هاى ایران از نظر شاخص هاى تعداد تجمعى مقالات، تعداد استنادها، شاخص h و شاخص g همبستگى شدیدى با نتایج نظام هاى رتبه بندى isc و urap دارند.

The Analysis of Iranian Universities Ranking Using the Scientometric Indicators

Nowadays, universities and higher education institutions have a critical role in developing countries and it is essential that their performance is evaluated with appropriate methods and criteria. Among the various functions of universities, research and scientific production is the most important one. The evaluation of scientific outputs is an attempt to assess the performance of universities. The use of scientometric indicators is a way to assess the scientific outputs of universities. In this context, a number of indicators have been defined to assess the quantity and quality of scientific outputs of researchers that can be extended to assess the institutions. Through a descriptive survey, in this paper, 285,526 scientific outputs of 76 universities affiliated to Ministry of Science, Research and Technology were selected and evaluated. The data of each university were analyzed individually using the indicators such as the number of scientific outputs, number of citations, hindex, mparameter and gindex and the institutions were ranked. The results show that Tehran University in number of scientific outputs and number of citations, Sharif University of Technology in hindex and gindex, and Babol Noshirvani University of Technology in mparameter are as the top Iranian Universities in the surveyed universities. The overall ranking shows that Tarbiat Modares University and Sharif University of Technology are top. Finally, we compare and discuss our ranking results with ISC and URAP ranking systems. The results show that the ranking of universities in this research in terms of the number of scientific outputs, the number of citations, hindex and gindex has a high correlation with that of ISC and URAP systems.