ناهمسازی روایات تحریف‌نما در کتاب «البرهان فی تفسیر القرآن»

پس از نزول قرآن کریم، دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به تحریف آن از جانب متفکران مطرح شد. دیدگاه مشهور در میان فرق اسلامی عدم تحریف به معنای نقص یا زیاده در قرآن کریم است اما عده‌ای به مراتبی از تحریف قائل شده‌اند. یکی از کتاب‌هایی که بسیار مورد استفاده محققان است و از طرفی در معرض این نسبت قرار گرفته که شامل مطالب دالّ بر تحریف است کتاب گران‌سنگ «البرهان فی تفسیر القرآن» است که این نسبت به جهت وجود برخی روایات تحریف‌نما در این کتاب به آن داده شده ‌است. روایات این کتاب گونه‌های مختلفی را شامل می‌شود که هر کدام در جای خود قابل بررسی می‌باشد. در این نوشتار به دسته‌ای از این روایات شریفه در این کتاب پرداخته‌ایم که اگرچه در نگاه اول مشعر به تغییر در متن قرآن است اما با تامل بیشتر و نگاه مجموعی به سایر روایات مرتبط، معلوم می‌شود بین همان روایاتی که اشاره به نزول متفاوت قرآن کریم دارد، اختلاف و تضادی وجود دارد که نشان می‌دهد اینگونه روایات ظاهرا به مطلبی غیر از تحریف متن قرآن کریم اشاره دارند و با وجود چنین تخالف و تضادی میان این روایات شریفه نمی‌توان دلالت آنها بر چگونگی نزول وحی قرآنی را پذیرفت.

incompatibility of distortion-related narrations in the book al-burhān fī tafsīr al-quran

the prevailing view among islamic sects regarding the quranic text is its immunity from any distortion, whether by addition or omission. still, some have accepted varying levels of textual alteration. meanwhile, the book & al-burhān fī tafsīr al-quran, widely utilized by researchers, has been accused of supporting distortion because it includes narrations related to textual alteration. these narrations are divided into different groups, each deserving detailed analysis. this study deals with one of these groups that, at first glance, seems to imply changes to the quranic text. however, further consideration and a holistic review of related narrations reveal a different result. accordingly, there is a kind of inconsistency among the hadiths referring to different revelation of the quran. it suggests that these narrations don’t relate to the distortion of the quranic text. given such contradiction within these narrations, it is unacceptable that they imply the manner of revealing the quran.