سبک‌شناسی تاریخی احادیث قومگرایانه؛ رویکرد قومگرایی عربی

اعراب مسلمان با گذشت چند دهه از آغاز فتوحات، به قدرت فراگیری در جهان آن روز تبدیل شدند. این موضوع سبب شکل‌گیری هویت عربی به‌مثابهٔ هویتی برتر از دیگر ملل و اقوام شد و به‌ویژه در عصر امویان با نگاه قوم‌گرایانه آمیخت و به‌مرور زمان به رویارویی جوامع اسلامی غیرعرب با الگوی قوم‌گرایی دینی عربی انجامید. جریان فاتح کوشید با ابزارهای مشروعیت‌ساز نگاهی تقدس‌آمیز به تبار عرب ببخشد و در این میان، احادیث اسلامی نقش بسیار پررنگی را ایفا کردند. دایرهٔ عملکرد ادبیات عربی نیز با تقدسی که از عربی‌بودن زبان قرآن یافته بود، توانست ضمن دفاع از هویت عربی به مقابله با سایر هویت‌های نژادی برخیزد. پژوهش حاضر با توصیف و تحلیل داده‌های کتابخانه‌ای و در راستای دستیابی به فرایند قوم‌گرایی، به سبک‌شناسی احادیث و استفادهٔ ابزاری از ادبیات پرداخته است. یافته‌های پژوهش از این قرار است که قوم‌گرایی عربی طی فرایندی چندمرحله‌ای با استفاده از ابزارهای مشروعیت‌ساز و ساخت مفاهیم جدید تقدس‌آمیز، از رویهٔ تقدس حدیث در قالب‌های مختلفی بهره برده است تا برتری قومیت خود را در میان جامعهٔ مسلمانان جا بیندازد. در این زمنیه از ابزارهای ادبی و زبانی مانند ضرب‌المثل و... نیز بهره گرفته شد.

historical stylistics of ethnic hadiths; an approach of arab ethnocentrism

a few decades after the conquests, arab muslims became an overwhelming power worldwide. this issue led to the formation of arabic identity as the superior identity compared to other nations and ethnic groups, and especially in the umayyad era, it mixed with an ethnocentric view and gradually resulted in the confrontation of non-arab islamic societies with the arabic religious ethnocentrism model.  by legitimizing tools, the conqueror group tried to give a sacred look to arab descent. in this process, the islamic hadiths played a prominent role. using the sanctity resulting from the arabic language of the quran, the performance circle of arabic literature could also defend arabic identity and fight against other racial identities. by describing and analyzing library data, the present study deals with the stylistics of hadiths and instrumental use of literature to achieve the process of ethnocentrism. according to the results, during a multi-stage process using legitimizing tools and creating new sacred concepts, arab ethnocentrism has used the hadith sanctity procedure in different forms to establish the superiority of its ethnic group among the muslim community. in this regard, literary and linguistic tools such as proverbs, etc. were also used.