ارزیابی متن صحیفۀ الرضا(ع)

صحیفة الرضا(ع) از مشهورترین مجموعه‌های حدیثی منسوب به اهل بیت(ع) است که به سبکِ روایی عامه نقل شده است. بهترین راه برای ارزیابی اعتبار این کتاب، تخریج و مشابه‌یابی تمام احادیث آن است که این پژوهش براساس آن شکل یافته است. بیشتر احادیثِ صحیفة الرضا به‌طریق معتبر دیگری از اهل بیت(ع) نقل نشده و بخش عمده‌ای ازنظر متنی به روایاتِ اهل‌سنت -که معمولاً بر صحیفة الرضا تقدم زمانی دارند- نزدیک است. مشکلاتِ متنوعی، مانند ناهمخوانی سند و متن، تغییر شخصیت‌های روایات، ترکیب احادیث، خطا در خوانش و نقل متن، زمان‌پریشی و ناسازگاری با قرآن و احادیث شیعی در احادیث این مجموعه دیده می‌شود که ضمن به چالش‌کشیدن اصالت آن‌ها نشان می‌دهد که گردآورندهٔ این مجموعه از منابع مکتوب پیشین استفاده کرده و اسنادِ آن‌ها را تغییر داده است. مهم‌ترین منبع مکتوبی که برای صحیفة الرضا(ع) شناسایی شد، کتاب سکونی است. احتمالاً بیش از ده درصدِ روایات صحیفة الرضا از کتاب سکونی اقتباس شده است.

evaluating the text of saḥīfat al-riḍā (as)

saḥīfat al-riḍā (as) (hadith collection of al- riḍā) is one of the most famous hadith collections attributed to ahl al-bayt (as) (household of the prophet) and quoted in the style of sunni narrations. the best way to assess the validity of this book is takhrīj (extraction) and comparison of all its hadithss, which is the basis of this article. most of the book’s hadiths have not been transmitted through another valid chain of narrators from ahl al-bayt. also, most of its hadith texts are similar to sunnites’ narrations that usually have time precedence over saḥīfat al-riḍā. there are various problems in the hadiths of this collection, such as non-conformity of the text and the isnad, change in the characters of the narrations, combination of hadiths, error in reading and quoting the text, anachronism, and inconsistency with the quran and shia hadiths. these problems not only cast doubt on its narrations’ authenticity but also show that the compiler of the collection has used the early written sources and changed their isnads. sakkūnī’s book is the most important written source identified for saḥīfat al-riḍā. probably, more than ten percent of the narrations of saḥīfat al-riḍā have been extracted from sakkūnī’s book.