رویکرد مطلوب مقابلۀ با فساد در قرآن کریم مبتنی بر خوانشی اخلاقی

از دغدغه‌های مستمر جامعهٔ بشری که امروزه به‌طور ویژه مدِّنظر صاحب‌نظران حقوق و علوم اجتماعی قرار گرفته و از آن به‌عنوان مولفه‌ای اساسی در حکمرانی شایسته تعبیر می‌شود، مقابلهٔ با پدیدهٔ فساد است. مواجههٔ بنیادین و اساسی با آسیب‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، جز با لحاظ تمهیدات اخلاقی امکان‌پذیر نیست و قرآن کریم به‌عنوان منبعی بی‌نظیر به‌منظور ارائهٔ الگو‌های اخلاقی در قلمروِ زیست سیاسی و اجتماعی انسان قلمداد می‌شود، لذا پرسش اصلی تحقیق بر این گزاره اتکا دارد که قرآن کریم برای مقابلهٔ اساسی با پدیدهٔ فساد چه جهت‌گیری را ارائه می‌کند و رویکرد آن برای تعیین راهبرد‌های موثر در مقابلهٔ با فساد، شامل چه رهیافت‌های اخلاقی می‌شود؟حاصل این نوشتار با روش تحلیلی و تدقیق در آیات قرآن کریم و تتبع در مجامع تفسیری مرتبط با آن عبارت است از اینکه: قرآن کریم حداقل در سه ساحت (تخویفی، ترمیمی و تاسیسی)، نظام اخلاقی جامعی را برای مقابلهٔ با پدیدهٔ فساد تدارک دیده است.

the expected approach to deal with corruption in the holy quran based on a moral account

one of the constant concerns of the human society, which is especially studied by legal and social science experts today and is interpreted as a basic feature of a decent governance, is dealing with the phenomenon of corruption. the fundamental and basic confrontation with political, social, cultural and economic problems is not possible except in terms of ethical measures, and the holy quran is considered as a unique source to provide moral models for the human political and social life. therefore, the main question of the research is as “what kind of approach does the holy quran offer for dealing with the phenomenon of corruption, and what ethical approaches does it suggest for determining the effective strategies in managing this issue”?through an analytical method and by scrutinizing the verses of the holy quran and the related exegeses, this article has come to this conclusion that the holy quran has prepared a comprehensive moral system to deal with the phenomenon of corruption in at least three levels (warning, restoration and establishment).