ابواحمد سَرَّاج همدانی: بازیابی هویت رجالی و میراث حدیثیِ شیخی ناشناخته در آثار شیخ صدوق

این نوشتار به بازشناسی هویت یکی از مشایخ گمنام همدانی شیخ صدوق، یعنی ابواحمد سرَّاج همدانی و نقش او در آثار شیخ می‌پردازد و نقش واسطه‌ای شیخ صدوق در انتقال منقولات او به فرهنگ شیعی را مدِّنظر قرار می‌دهد و با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های محدودی که شیخ صدوق در آثار خود از سَرَّاج دارد، تلاش می‌کند تا پس از مشخص‌کردن مذهب وی به یافته‌های بیشتری در شناخت او و مشایخش دست یابد. برخلافِ باور رایج، او مذهبی امامی نداشته است. نگارنده با بررسی ورود بعضی اخبار او به فرهنگ امامی و نقش پررنگ این اخبار در ادوار بعدی بین محدثان و حتی فقیهان امامیه و نیز بررسی شش خبر سراج در میراث امامیه نشان می‌دهد که حداقل دو خبر از اخبار او، از اخبار منتقلهٔ نااستوار است.

abū aḥmad sarrāj hamidānī; recognizing the rijal identity and the hadith source of an unknown shaykh in shaykh ṣadūq’s works

this writing deals with recognizing the identity of abū aḥmad sarrāj hamidānī, one of the shaykh ṣadūq’s unknown shaykhs (teachers) from hamidān, and his role in the shaykh’s works.  also, it considers the intermediary role of shaykh ṣadūq in transferring his reports to shiʿa culture. in addition, by collecting and analyzing the limited data related to sarrāj in the works of ṣadūq, it tries to identify his religion and achieve more findings regarding him and his shaykhs. according to the results, contrary to popular belief, his religion wasn’t imāmī (twelver shiʿa). besides, examining the entry of some of sarrāj narrations into imāmī culture, their prominent role in later periods between the traditionists and even the imamites’ jurists as well as his six narrations in twelvers’ narrative heritage shows that at least two of them are unreliable transferred narrations.