تحلیل انگاره «طی‌الارض» در روایات اسلامی

امروزه پیمودن مسیر از مکانی به مکانی دیگر به صورت خارق العاده مشهور به طی الارض است. این مسئله به عنوان کرامت و نوعی تصرف در عالَم برای افرادی خاص در قرآن کریم و بیانات امامان(ع) مطرح شده است. نوشتار حاضر با روشی تاریخی به بررسی سیر تحول نگرش ها درباره ترکیب و اصطلاح طی الارض در منابع روایی می پردازد. نتایج نشان می دهد این ترکیب تا قبل از زمان صادقین(ع) بیشتر به طی کردن زمین و نوعی برداشت مادی اطلاق می شده و سپس از زمان صادقین(ع) برای امری خارق العاده شکل گرفته و در زمان های بعد تثبیت شده است. هرچند در این زمان بعضاً به همان معنای مادی نیز به کار می رفته است. این اصطلاح به شکل ترکیب اسمی آن که «طی» به «الارض» اضافه شده باشد در کلام امامان(ع) یافت نشد و بیشتر به صورت فعلی یعنی «تطوی طویت» در کنار «ارض» به کار رفته است. در گفته ها و تحلیل های محدّثان متقدم، استفاده از این اصطلاح چه به صورت اسمی و چه فعلی آن، چندان مشاهده نمی شود؛ اما در دوران محدثان متاخر به بعد و سپس در دوران مکتب اخباری گری و در تحلیل های این عالمان، اصطلاح طی الارض برای معنای حرکت غیرعادی به دو صورت اسمی و فعلی، فراوان قابل مشاهده است.

Analysis of Tay al-ardh Expression in Islamic Narrations

Today, supernaturally traversing from one place to another is called &Tay alardh&. In the Holy Quran and Imams’ narrations, it has been proposed as a charismatic act and a kind of dominion in the world for special persons.  By using a historical method, this article examines the evolution of attitudes towards this expression and its composition. The findings suggest that until the time of Imam Baghir(a) and Imam Sadiq (a), this expression was mostly referred to as a material traveling across the earth and then, in that time, it was formed as a supernatural phenomenon and finally has been established in the later × however, it was sometimes used for the same material meaning at this time too. This term composes of two nouns that are & Tay&(traverse) and & alardh&(the earth). Still, this composition wasn’t found in narrations of Imams and, instead, the verbs & totva& and &toviyat&(in Arabic: تطویطویت) have been used mostly with the noun &alardh&. Moreover, the use of this term in both its nominal and verbal forms isn’t common in the sayings and analyses of the earlier traditionists. Still, in the times of later scholars of Hadith and then, in the Akhbariyyah school and their analyses, &Tay alardh& in both its verbal and nominal forms and in the meaning of supernaturally traveling is abundantly visible.