پیوستگی‌های خطی و شبکه‌ای آیات و سور با مروری بر خاستگاه‌های آن

ارتباط و پیوستگی آیات قرآن کریم، در کنار چینش سوره‌ها در مصحف از سوی دیگر، همواره یکی از مباحث مهم علوم قرآنی و دانش تفسیر بوده است. این موضوع در مباحث سنتی علوم قرآنی، غالباً تحت عناوینی چون «نظم» و «تناسب» آمده است. هدف از طرح این مباحث که آن را پیوستگی‌های خطی نامیده‌ایم، بیش از همه دفاع از نظمِ درون‌سوره‌ایِ آیات و نیز چینش فعلی سوره‌ها در مصحف بوده است؛ گرچه گاه فواید تفسیری نیز دربرداشته و دست‌مایه مفسران در شرح و تبیین قرار گرفته است. اما در سده‌های اخیر، پیوستگی‌های شبکه‌ای ضرورت یافته و جستجو درباره ارتباط آیات و سوره‌هایی که در مجاورت یکدیگر قرار ندارند، فزونی گرفته است؛ فراتر از کارکرد تفسیری و جستن نظم قرآن، اهمیت یافتن تدبر متن‌بنیان، ظهور پیش‌فرض‌های تفسیری جدید، گسترش تفسیر قرآن به قرآن و نیاز روزافزون به تفاسیر موضوعی بر این رویکرد اثرگذار بوده است. در همین راستا ابتدا با روشی توصیفی تحلیلی، انواع پیوستگی‌های آیات و سور بررسی شده، آنگاه خاستگاه‌های هر کدام به‌ویژه در دوره معاصر مورد واکاوی قرار گرفته است.

Linear and Network Connections of Verses and Surahs and the Analysis of Their Origins

The connection and consistency of Quranic verses along with the arrangement of surahs have always been one of the key issues in Quranic and the exegesis science. In the traditional Quranic subjects, this subject is usually referred to as &order& and &consistency&. The purpose of raising this issue, which we have referred to as linear conjunctions, is to defend intrasurah order of verses and the existing arrangement of the surahs in the Quran. However, it has provided some interpretative benefits that have been exploited by exegetes. In recent centuries, nonetheless, network connections have received growing attention and great efforts have been put into searching the relationships between adjacent verses and surahs. Beyond the interpretive function and the search for the Quranic order, the importance of gaining textbased insight, the advent of new interpretive assumptions, the expansion of QurantoQuran interpretation and the growing need for thematic exegesis have influenced this approach. In this regard, we first examine different types of connections between verses and surahs using an analyticaldescriptive method and then explore the origins of these connections, especially in the contemporary era.