تدوین مدل حرفه ای مشاوره مدرسه ایران

با توجه به اهمیت مشاوره مدرسه در پرورش نسل آینده کشور و لزوم ایجاد چهارچوب و واضح‌سازی نقش‌ها و وظایف در برنامه‌های مشاوره مدرسه، هدف این پژوهش، تدوین مدل حرفه‌ای مشاوره مدرسه ایران بود که با روش کیفی تحلیل مضمون انجام شد. ابتدا اسناد بالادستی (سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و برنامه درسی ملی) و متون تخصصی مشاوره مدرسه تحلیل و مضامین آن به دست آمد و سپس مضامین مصاحبه با متخصصان مشاوره مدرسه (صاحب‌نظران و مشاوران مدرسه) استخراج شد که حاصل 180 مضمون فرعی، 59 مضمون اصلی و 21 مضمون هسته‌ای بود که به عنوان محورهای اصلی مدل، در چهار رکن، مبانی، مدیریت، خدمات و پاسخگویی ساختار یافتند. رکن مبانی دارای دو جنبه کلیدی (باور و چشم‌انداز) است که باور اشاره به باورهای بنیادین تربیت و چشم‌انداز، تصویری از آینده مطلوب است. رکن مدیریت شامل سه جنبه کلیدی (طرح‌ریزی، اجرا و تعاملات) است که طرح‌ریزی، چگونگی و طراحی اجرای برنامه را مشخص نموده و اجرا به بایدها و روش‌های اجرایی برنامه‌ها پرداخته و تعاملات به جایگاه برنامه‌ها و ارتقای نظام‌مند تربیت اشاره دارد. رکن خدمات دارای دو جنبه کلیدی (فراگیری و راهبرد) است که فراگیری پوشش خدمات مشاوره مدرسه را مشخص نموده و راهبرد، شیوه‌های ارائه خدمات مشاوره مدرسه را تعیین کرده است و رکن پاسخگویی شامل دو جنبه کلیدی (ارزیابی و ارتقاء) است. در ارزیابی، اصول و چگونگی ارزیابی مشاوره مدرسه مطرح و در ارتقاء، شایستگی‌های عاملان مشاوره مدرسه و شرایط وصول به این شایستگی‌ها مشخص شده است. مدل حرفه‌ای مشاوره مدرسه سعی دارد با استفاده از نظریات علمی و مبتنی بر فرهنگ، چهارچوبی جامع و نظام‌مند برای فعالیت‌های مشاوره مدرسه ایجاد نموده تا بستری برای پرورش نسل آینده در زمینه‌های تحصیلی، شغلی، شخصی-اجتماعی و دینی - اخلاقی فراهم نماید.

developing a professional school counseling model in iran

school counseling plays a vital role in training the future generation of the country. thus, there is a need to create a framework and clarify the roles and functions of school counseling programs. to this end, the present study aimed to develop a professional school counseling model in iran using the qualitative content analysis method. first, upstream documents (fundamental reform document of education (frde) and national curricula) and specialized school counseling texts were analyzed and the underlying themes were extracted. afterward, the data from the interviews with school counseling experts (school counselors and experts) were analyzed. the analysis of the data revealed 180 subthemes, 59 main themes, and 21 core themes that were used to develop a school counseling model with four components: foundations, management, services, and accountability. the foundations of the model have two key aspects (belief and prospect). the belief component refers to fundamental beliefs of education and prospect reflects an image of the ideal future. moreover, management involves three key aspects (planning, administration, and interactions). planning specifies how the program is designed and executed. administration addresses the needs and procedures used for implementing programs. interactions refer to the position of programs and the systematic promotion of education. in addition, services encompass two key aspects (inclusiveness and strategy). inclusiveness refers to the coverage of school counseling services and the strategy specifies the procedures for delivering school counseling services. finally, accountability involves two key aspects (evaluation and promotion). evaluation involves measuring school counseling services, factors promoting school counselors’ competencies, and the requirements for acquiring such competencies. the professional school counseling model tries to create a comprehensive and systematic framework for school counseling activities by using scientific and culture-based theories to contribute to developing academic, occupational, personal-social, and religious-ethical competencies of future generations.