مطالعه تطبیقی کاربست نظریه‌های یادگیری در فرایند آموزش و ارتباط آن با نمره کاربرد ریاضی در کشورهای اسلامی

یکی از دروس پایه در نظام تعلیم و تربیت دنیا، ریاضیات است. طوری که آن را با عنوان «روش درست اندیشیدن» شناخته‌اند. ارزیابی جامع این درس و تعیین ارتباط آن با شاخص‌های نظریه‌های یادگیری، مسیر صحیحی را برای آموزش و یادگیری آن فراهم می‌آورد. پژوهش حاضر با تکیه بر نتایج مطالعه تیمز 2007، قصد دارد میزان استفاده از شاخص‌های نظریه‌های یادگیری در فرایند آموزش و نقش آن در بعد کاربرد ریاضی را در کشورهای اسلامیِ هم سطح از نظر تولید ناخالص داخلی، بررسی کند. نوع پژوهش به لحاظ تاثیرگذاری نظریات یادگیری بر کاربرد ریاضی از نوع همبستگی به شمار می‌رود. از بین کشورهای اسلامی بوسنی، الجزایر، تونس و جمهوری اسلامی ایران انتخاب شدند. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان پایه هشتم در سال 2007 در کشورهای اسلامی تحت مطالعه است که از میان آنها بر اساس روش نمونه‌گیری سه مرحله‌ای خوشه‌ای طبقه‌ای، نمونه مورد نظر انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه 17 گویه‌ای درباره راهبردهای یادگیری با پایایی 83/0 و آزمون 88 سوالی در حوزه کاربرد ریاضی بود. روایی ابزارهای مورد نظر توسط متخصصان روانسنجی و روانشناسی تربیتی تایید شده است. داده‌های مورد نیاز از تارنمای مرکز تیمز و پرلز اخذ شد. از نظر میزان استفاده از شاخص‌های نظریه ساخت گرایی، دانش‌آموزان اردنی با میانگین 17/3 در رتبه اول و دانش‌آموزان ایرانی با میانگین 77/2 در رتبه آخر قرار گرفتند. در شاخص‌های نظریه خبرپردازی، دانش‌آموزان اردنی با میانگین 99/2 رتبه اول و دانش‌آموزان بوسنیایی با میانگین 51/2 در رتبه آخر جای داشتند. در شاخص‌های نظریه شناختی ـ اجتماعی، دانش‌آموزان اردنی با میانگین 16/3، رتبه اول و دانش‌آموزان تونسی با میانگین 69/2 در رتبه آخر قرار گرفتند. در دستیابی به اهداف کاربرد درس ریاضی، دانش‌آموزان بوسنیایی با میانگین47/441، رتبه اول و دانش‌آموزان الجزایری با میانگین412 در رتبه آخر جای گرفتند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد متغیرهای نظریه‌های یادگیری، واریانس متغیر کاربرد ریاضی را به صورت معنادار تبیین می‌کنند. همچنین در همه کشورها به جز الجزایر، نظریه شناختی ـ اجتماعی یک عامل معنادار در تبیین کاربرد ریاضی بود.