بررسی کتاب‌های درسی فارسی دوره اول آموزش متوسطه با تاکید بر تفکر مراقبتی

هدف پژوهش حاضر بررسی کتاب های فارسی دوره اول آموزش متوسطه بر اساس مولفه های تفکر مراقبتی بود. روش این پژوهش توصیفی، تحلیل محتوا بود و به منظور تحلیل داده ها از شیوه آنتروپی شانون استفاده گردید. منابع مورد تحلیل سه جلد کتاب درسی فارسی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 1401-1400 و ابزار پژوهش چک لیست تحلیل محتوا براساس مولفه های تفکر مراقبتی از دیدگاه لیپمن بود که روایی آن توسط پنج نفر از متخصصان تعلیم و تربیت احراز شد. یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب های فارسی دوره اول متوسطه بیشترین ضریب اهمیت از منظر توجه به مولفه های تفکر مراقبتی مربوط به کتاب پایه هشتم (0.336) و کمترین ضریب اهمیت مربوط به پایه نهم (0.329) می باشد. همچنین در کتاب های فارسی دوره اول متوسطه مولفه تفکر قدردان بیشترین بار اطلاعاتی (0.99) و ضریب اهمیت (0.20) و مولفه تفکر عاطفی کمترین بار اطلاعاتی (0.95) و ضریب اهمیت (0.19) را به خود اختصاص داده اند. بنابراین باتوجه به اختلاف ناچیز بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت میان کتاب ها و مولفه ها می توان گفت تاحدودی در تنظیم محتوای این کتاب ها توازن رعایت شده است و باتوجه به نقش مهم تفکر مراقبتی در زندگی دانش آموزان پیشنهاد می شود ضمن بازنگری محتوای کتاب های فارسی دوره اول متوسطه به این مهم توجه بیشتری نمایند.

investigating the persian textbooks of the secondary education with emphasis on caring thinking

the purpose of the current research was to investigate the persian books of secondary education based on the components of caring thinking. the method of this descriptive research was content analysis and the shannon entropy method was used to analyze the data. the analyzed sources were three volumes of persian textbooks of the first secondary school in the academic year of 2021-2022 and the research tool was the content analysis checklist based on the components of caring thinking from lipman’s point of view, the validity of which was verified by five education experts. the findings of the research showed that in the persian books of secondary school, the highest importance coefficient in terms of attention to the components of care thinking is related to the eighthgrade book (0.336) and the lowest importance coefficient is related to the ninth grade (0.329). also, in persian books of secondary school, the component of appreciative thinking has the highest information load (0.99) and the importance coefficient (0.20), and the component of affective thinking has the lowest information load (0.95) and the coefficient of importance (0.19) they have dedicated themselves. therefore, according to the insignificant difference in the information load and the importance factor between the books and the components, it can be said that the content of these books has been balanced to some extent, and considering the important role of caring thinking in the life of students, it is suggested while revising the content of persian books of secondary school, they should pay more attention to this issue.